Doğum sonrası çatlaklardan bahsetmiyorum. Ya da “kafayı çatlatıp” Taksim’de Atatürk heykeline kılıç kalkan dalmaktan korkmak da değil. Konu; siyasi hareketlerin içinde gelişebilen değişik sesler; tarz, kanaat ve ton farklılıklarının karşısında duyulan “taraftar” paniği.
AKP üzerine yapılan spekülasyonların merkezini dünyanın bir ucu sayarsak ben dünyanın öteki ucunda yaşıyorum ve benim bile kulağıma “reisçiler”- “hocacılar” gibi yakıştırmalar gelebiliyor.
Bu tür ayrımlar üzerine konuşmanın derhal “fitne” olarak etiketlendiği cemaat kültürünün yabancısı değiliz. Bu “çatlak korkusu” sadece pre-modern cemaat dünyasına da ait değil. Modern dünyanın belalı ürünlerinden “totalitarizm” de çok sever tek sesliliği-demir disiplini-lider kültünü…
Siyasi hareketler ve onların modern formları olarak partiler, kuşkusuz kendi içlerinde birer “ortaklık” tır. Onlar; sorunların tanımlanması ve çözüm üretme yollarına dair ortak dünya görüşüne sahip olanların buluştuğu yapılardır. Ayrıca bu ortaklığı var eden karmaşık tarihsel motivasyonlar da vardır. Türkiye’de partilerin ayrışmasında “kültürel kimlikler” in belirgin rol oynadığını biliyoruz.
***
Bu ortaklıkların tabiatı nedir, nasıl olmalıdır? Asıl soru bu.
Bu soruyu şöyle açabiliriz: Türkiye gibi (1) çok parçalı- metropoller/kasabalar/köyler/-, (2) çok katmanlı- zenginler/orta sınıf mensupları/yoksullar/merkezdekiler/varoşlardakiler/, (3) çok kültürlü- dindarlar/sekülerler/sünniler/Aleviler/ modernler/ gelenekçiler/Kürtler/Türkler/azınlıklar- ve (4) bütün bu kategorilerin hızlı bir değişim içinde iç içe geçişler/kopuşlar/melezleşmeler yaşadığı dinamik bir toplumda, geniş sosyolojilere seslenen bir siyasi yapı nasıl olmalıdır?
Bunun, açık toplumlarda tek cevabının olduğunu sanıyorum: Gevşek, koalisyoner, kanatların sesinin duyulabildiği, müzakereci bir iç dünyaya dayanmalıdır. Liderliğin kalitesi de; bütün bu geniş temsil olanaklarını, farklı eğilim ve çıkarları tek bir doğrultuya yöneltebilmesi, uyumu sağlayabilmesi ile ölçülebilir.