ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi sonucunda yaşanan kaos, sosyal yardımların arttırılmasını amaçlayan Biden’in seçim vaadi olarak sunduğu altyapı ve bütçe yasalarının Kongre’den geçememesi, Delta varyantı ile pandeminin dozunu arttırması ve aşılama oranının beklenenin altında kalması nedeniyle, Biden yönetimi uzun bir süredir eleştiri altında. Biden ve Demokratları eleştirmekte eskiden çekingen davranan medya kurumları artık daha sert bir dil kullanıyor, güvenilir anket şirketlerinin yaptığı araştırmalar sonucunda Biden’in görev onayının düştüğü belirtiliyor. Temsilciler Meclisi’nin tamamı, Senato’nun 1/3’ünün ve önemli sayıda eyaletin Valilik seçimlerinin düzenleneceği 2022 araseçimleri için Cumhuriyetçilerin şansının yüksek olduğu, Demokratların Kongre’de hakimiyeti kaybedebilecekleri ve böylece Biden’in yasa çıkartamayan bir başkan konumuna düşebileceği oldukça yoğun bir şekilde konuşuluyor.
Biden ve Demokratlar büyük bir kriz yaşarken 2020 seçimlerinden sonra birçok kişi tarafından siyasetten silineceği tahmin edilen, sadece kendisinin değil dünyada popüler kıldığı siyaset tarzının da Biden’in zaferi ile sahneden silindiği belirtilen bir siyasetçi oldukça sistematik bir şekilde geri dönüşünü planlıyor ve harekete geçiyor: Donald J. Trump.
Mar-a-Lago Üssü
Trump 2021 yılı boyunca seçim hezimetinden sonra yerleştiği Florida, Mar-a-Lago’daki malikanesinde birçok kişiyi ağırlamaya devam etti. En önemli ziyaretçisi Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi Grup Lideri McCarhthy’di. Trump, McCarthy ile özellikle Cumhuriyetçilerin 2022 araseçimlerinde Kongre’de çoğunluk sağlaması için birlikte çalışacağını söyledi. Trump’ın birçok danışmanı aktif bir şekilde kendisiyle görüşmeye devam etti ve 2024 adaylığının oldukça mümkün olduğunu medyaya sızdırdı. Her ne kadar Afganistan’da yaşanan kaosa dek Trump’ın geri dönüş planı somutlanmasa da geri dönebileceği ihtimali her zaman bu tür ziyaretler ve kulis haberleri ile gündemde tutuldu.
Biden’in görev onayı düşerken Trump, çok sistematik ve adım adım ilerleyen bir planı uygulamaya başladı. 2020 seçimlerindeki kendi standartlarına göre oldukça kötü olan seçim kampanyasının aksine gayet mekanizmalı ve rasyonel bir şekilde bir oyun kurguluyor. Bunu da kendisine oldukça sadık olan çekirdek kadrosu ve ailesi ile hayata geçirmeyi amaçlıyor.
Trump’ın adım adım uyguladığı stratejisi:
- 2020 Yenilgisini Asla Kabul Etme ve Seçmenin Motivasyonunu Diri Tut
Trump, 2020 seçimlerinin ardından seçim sonuçlarını hiçbir şekilde kabul etmemiş, hukuka uygun olan veya olmayan her türlü yolu denemiş ve devir teslim törenine dahi katılmamıştı. Trump kanlı Kongre baskınının ardından dahi seçim sonuçlarını kabul etmedi ve aktif bir şekilde seçimin çalındığı iddiasını yaydı. 2021 yılında dahi Trump’ın çeşitli sebeplerden ötürü düzenlediği mitinglerden önce sahneye seçimin neden hileli olduğunu anlatan kişiler çıktı, Trump’ın yakın çevresi aktif bir şekilde seçim sonuçlarının 2021 yazında geçersiz sayılacağını ve Biden’in görevden alınıp yerine Trump’ın getirileceği iddiasını kamuoyuna yaydı.
Trump’ın bu çabası sadece Trump ile sınırlı kalmadı, özellikle seçimin yakın geçtiği, fakat hiçbir yargı kararı sonucu uygunsuzluk tespit edilmeyen Arizona eyaletinde seçimden aylar sonra Cumhuriyetçiler eyaletin en kalabalık seçim bölgesinde oyların yeniden sayılması ve inceleme yapılmasını sağladılar. Biden lehine olan seçim sonucunun değişmemesine rağmen yeniden sayım süreci Trumpçılar tarafından sıklıkla gündeme getirildi ve 2020’deki soyut hile iddiaları sıklıkla hatırlatıldı. Yeniden sayım sonucu Trump ve çevresi tarafından hatalı bir şekilde yansıtıldı.
Trump, özellikle yenilgiyi kabul ederek “kaybeden bir aday” imajının kendisi ile özleşmemesini amaçlıyor, çünkü en başından beri başarılı bir iş insanı olarak kendisini kurgulayan Trump hiçbir zaman ahlaklı, dürüst biri olduğunu iddia etmemesine rağmen her zaman başarısını, güçlü bir lider imajını ön plana çıkardı. Ön plana çıkardığı özelliklerine yönelik bir saldırı olması durumunda ise en sert tepkiyi veren Trump, seçim sonuçlarını ilk öğrendiğinde yakın çevresine sonuçları kabul ettiğini belirtse de zaman geçtikten sonra soyut iddialara inanma ve yenilgiyi reddetme yolunu seçti.
Trump bu şekilde ayrıca tabanını diri tutmayı, yenilgi duygusunu yaşamamalarını ve bir sonraki seçime kadar heyecanlarını korumalarını sağlamayı amaçlıyor, özellikle de 2022 ve 2024 seçimleri yaklaşırken ve sosyal medya kısıtlamasına maruz kalırken bunu tabanı ile bağının koruması için bir vesile olarak görüyor, ki adaylığını resmen açıklarsa sosyal medya yasaklarının kalkması da oldukça büyük bir ihtimal.
- İhanetin Bedelini Ödet, Sadakati Ödüllendir
Trump, özellikle yeniden başkan adayı olduğunda veya 2022 araseçimlerinde Cumhuriyetçiler lehine çalıştığında kendisine daha sadık, daha Trumpçı bir parti yaratma arzusu içinde. Bu nedenle özellikle Kongre baskını sonrasında yapılan azil oylamasında kendisi aleyhine oy kullanan veya seçim sonuçlarını erken kabul edip Trump’ı sert bir şekilde eleştiren Cumhuriyetçilere karşı bir savaş başlattı. Öncelikle eski başkan yardımcısı Dick Cheney’in de kızı olan ve Cumhuriyetçi Parti’deki en yüksek konumdaki kadın olan Elizabeth Cheney’in Kongre grubu yönetimindeki koltuğundan alınmasını ve yerine Trump’a sadık ve genç bir kadın siyasetçi olan Elise Stefanik’in seçilmesini sağladı. Ardından 2022 araseçimlerindeki adayların belirleneceği Cumhuriyetçi önseçimlerinde kendisine karşı oy kullanan Cheney, Alaska Senatörü Murkowski gibi merkez kanat Cumhuriyetçi isimlerin karşısında Trumpçı adayları aktif bir şekilde destekleyeceğini açıkladı ve eyalet eyalet gezerek kendisine karşı olan isimlerin adaylıklarını kaybetmesine neden olacağını belirtti. Bunun üzerine Trump karşıtı Cumhuriyetçilerden bir kısmı emekliye ayrılacağını açıklarken Cheney gibi isimler ise erkenden önseçim çalışmalarına başlayarak Trump’a meydan okudu.
2020 seçimlerinde seçim sonuçlarını reddetmeyen ve Trump’ın baskısına direnerek Biden’in zaferini tasdik eden Arizona ve Georgia gibi eyaletlerdeki Cumhuriyetçi yerel yöneticilere, valiler de Trump’ın hedefinde. Yerel yöneticilik için düzenlenecek önseçimlerde de Trump seçim sonuçlarını reddeden ve görevdeki Cumhuriyetçileri ihanet ile suçlayan aday adayları lehine desteğini açıkladı. Bu isimlerin kazanması ve seçimler için kritik olan eyaletlerde Trump’a daha sadık bir yönetiminin göreve gelmesi için çaba harcayan Trump, bu isimlere destek vermek için de miting düzenlemeye başladı. Özellikle Georgia eyaletinde ünlü sporcu, siyah bir Cumhuriyetçi Herschel Walker’i Senatör adayı olarak desteklediğini açıklayan Trump, seçim sonuçlarını kabul eden mevcut Georgia Valisi Cumhuriyetçi Kemp’in karşısında Demokrat Stacey Abrams’ın kazanmasından da memnun olacağını açıklayarak Kemp’e oy verilmemesi gerektiğini belirtti. Trump’ın kendisine sadık olmayan Cumhuriyetçiler yerine Demokratların seçilmesini arzulayacak kadar sorgusuz sadakate önem veren bir lider olması bazı Cumhuriyetçilerin sessiz ve ürkek tepkisine yol açtı. Trump özellikle 2020 sonrası yenilgisini bir daha yaşamamak için beyaz olmayan ve kadın siyasetçilerin Cumhuriyetçi Parti’de daha çok ön plana çıkmasını arzuluyor, bu nedenle bu gruplardan Trumpçıları aktif bir şekilde desteklemeye çalışıyor.
Trump’ın sistematik kampanyası nedeniyle özellikle Trump’ın gazabından korkan Cumhuriyetçiler Trump’ı eleştirmemeye ve Trump’ın istediği şekilde davranmaya başladı. Demokratlarla daha az iş birliği yapmaya, Biden’a makul konularda dahi destek vermemeye başladılar. Seçim güvenliği, oy hakkı, sosyal yardım, federal borç limiti, hükümetin kapanmasının engellenmesi için geçici bütçe gibi birçok hayati konuda filibuster yöntemi kullanılarak (60 kişinin desteği olmadan oylama aşamasına geçilememesi) Biden’in seçim vaatlerinin yerine getirilmesini amaçlayan yasa tasarıları engellendi, bir nevi yasama süreci bilinçli bir şekilde tıkandı. Bu yol izlenerek 2022 ara seçimleri için vaatlerini yerine getiremeyen güçsüz bir başkan imajının Biden nezdinde pekiştirilmesi amaçlanıyor.
- Olası Bir Yenilgiye Karşı Darbe Planını Hazırla
Trump’ın 2020 seçim sonuçlarını hiçbir somut iddia olmamasına ve hiçbir yargı organının Trump lehine karar vermemesine rağmen geçersiz kılma, görevi bırakmama çabası ve özellikle anayasada bir temeli olmamasına rağmen seçim sonuçlarının tasdik edildiği toplantıda Mike Pence’den sonuçları kabul etmeyip Trump’ı başkan olarak açıklamasını ısrarlı, sistematik bir şekilde istemesi hukuka aykırı bir şekilde seçim sonuçlarını bertaraf etme girişimi, yani bir darbe teşebbüsüydü. Trump’ın bunu başaramamasının temel sebeplerinden biri Cumhuriyetçi Parti içerisinde kendisine engel olan önemli bir kesimin olmasıydı. Trump özellikle bu kesimi 2022 araseçimlerinde bertaraf etmeyi planlıyor. Seçimlerin yakın geçtiği kritik eyaletlerdeki yerel yöneticilerin kendisine sadık olan isimlerden olmasını planlayan Trump, bu isimlerin 2020’deki gibi yakın bir seçim sonucunda Biden lehine bir sonuç ortaya çıkarsa sonuçları reddetmelerini, onaylamamalarını bekliyor. Trump’ın etkisiyle birçok eyaletteki yerel meclis üyesi Cumhuriyetçi, seçim sonuçlarının vali tarafından onaylanmasını geçersiz kılma yetkisini yerel meclise veren yasa tasarılarını gündeme getirdi ve Arizona eyaletinde bu yönde bir yasa meclise sunuldu. Özellikle Valilerin Demokrat, yerel meclis çoğunluklarının Cumhuriyetçi olduğu eyaletlerde farklı seçim sonuçlarının iki makam tarafından ileri sürülmesi, mahkeme kararı olmamasına rağmen Cumhuriyetçilerin 2020’deki gibi sonuçları geçersiz kılma girişimlerinin denenmesi söz konusu olabilir. Fakat bu sefer Trump’ı durduracak makul, merkez Cumhuriyetçilerin sayısı yok denecek kadar az olacak, bu durum da merkezi bir seçim tasdik kurumunun olmadığı ABD için zorlu bir sürecin habercisi. Özellikle eyaletlerden gelen seçim sonuçlarının Cumhuriyetçi bir Kongre tarafından reddedilmesi sonucunda ortaya çıkacak tablo demokrasi açısından oldukça endişe verici. Halk iradesine rağmen soyut iddialarla Kongre’nin seçim sonuçlarını reddetme girişiminde bulunma olasılığı Kagan’ın Washington Post’taki makalesinde belirttiği gibi “İç Savaş’tan sonra ABD’yi en çok tehdit eden olaylardan” biri olarak karşımıza çıkabilir.
- Büyük bir Güç Gösterisi ile Sahneye Çık
Trump henüz resmi bir şekilde adaylığını açıklamadı, fakat özellikle 2022 araseçimlerinde kendisinin de aktif desteğiyle Cumhuriyetçiler Kongre’de çoğunluk sağlarsa 2022 Kasım ayından sonra adaylığını açıklaması büyük bir olasılık olarak karşımıza çıkıyor. Trump’ın Brezilya’da Bolsonaro ve Macaristan’da Orban gibi kendisini aktif bir şekilde örnek alan, kampanya metotlarını uygulayan isimlerle dirsek teması içinde olması, Brezilya ve Macaristan’daki 2022 seçimlerinde bu isimlere destek olup bu ülkelerde kalabalık mitingler düzenlemesi de bir olasılık. Bu durumda bu ülkedeki Trumpvari liderlern de seçim kazanması durumunda Trump çok daha büyük bir güç gösterisi ile adaylığını ilan edecek ve geri döndüğünü büyük bir coşku ile tabanına ilan edecek. Bunun en büyük sinyali ise muhafazakar ABDlilerin konferansı CPAC’in 2022 yılında Budapeşte’de düzenlenmesi ve Bolsonaro ailesi ile Trump ailesi arasında 2022 Brezilya seçimlerine yönelik temasların, ziyaretlerin artmasının medyaya yansıması.
Hedef Ne?
Trump’ın hedefi günün sonunda sadece kendisinin başkan seçilmesi değil. Eğer seçilme şansını değişen dengelere göre az görürse veya ilerleyen yaşı nedeniyle aday olmaktan çekinirse kendisinin yerine oğlunun, kızının veya Florida Valisi DeSantis gibi yakın bir müttefikinin aday olmasını sağlayabilir. Kendisinin başkan yardımcısı, üst düzey bir danışman olarak kabinede yer almasını dahi isteyip gölge bir şekilde yönetimi etkilemeyi dahi amaçlayabilir.
Bütün bu olasılıklar özellikle Demokratları ciddi bir şekilde endişelendiriyor. Trump’ın 2024 planını sonucu Amerika’nın göreceği zararın Trump’ın başkanken uygulayacağı politikalar ile değil, başkan olma yolunda sarsacağı hukuk kuralları, teamüller ve kurumların etkinliğini yitirmesi ile ortaya çıkacağını düşünüyorlar. 2020 kaosunu ABD bağımsız siyasetçiler, güçlü kurumlar sayesinde atlatmıştı, olası bir kaos ABD’yi teğet geçmişti, bu kadar sistematik bir planın Trump tarafından devreye sokulması durumunda ABD’nin ikinci bir şansı olmayabilir, Trump’ın geri dönüşü seçim sonuçlarından bağımsız olarak ABD’yi kaosa sürükleyebilir.