Oral Çalışlar
Zareh Penyamin’in iki halısı
Güneşli bir havada Sultanahmet’e doğru yürüyoruz. Pargalı İbrahim Paşa Sarayının (İslam Eserleri Müzesi) önündeyiz. “Kumkapı Halıları Sergisi” merakımızı çekiyor, içeriye giriyoruz. Büyüleniyoruz. Şimdiye dek gördüğümüz halıların hiçbirine benzemeyen sıra dışı yapıtlarla karşı karşıyayız. Önlerinde dakikalarca durup seyrediyoruz. Filler, ejderhalar, kaplanlar rengarenk halılardan bize bakıyor. İpek, altın ve gümüş ipliklerle dokunmuşlar._x000D_
_x000D_
Seçmen sinyal veriyor…
16 Nisan referandumunu iktidar hafızasından çıkarmış görünüyor. Sonra kamuoyu anketlerine bakıyor, toplumun büyük çoğunluğunun güvensizliğiyle karşılaşıyor. Çünkü iktidar seçmenin istediği ve beklediği reformları yapmak yerine, "beka" diyerek, tekçi bir siyaset üretiyor.
Burhan Kuzu ve yüzde 10
16 Nisan referandumu öncesi dile getirdiğimiz kaygılar doğrulanacak gibi görünüyor. AK Parti, verilmiş sözlerden uzak bir tavır içinde. Tabii arşivler ortada. Herkesin kolayca ulaşabileceği yerde.
Rengarenk
"Kutuplaş(tırıl)mış", "orta yerinden bölünmüş" diye tanımlanan toplumun, en uç kesimleri dahil hepsi geniş bir kültür alanının çerçevesinde, barış içinde, kendi fikirlerini, siyasi çizgilerini simgeleyen kitapları satıyor, imzalıyor. Milyonlarla ifade edilebilecek "alıcı" kitlesi, bu biraradalıktan memnun, mutlu. Onca sıkışıklığa rağmen yüzler gülüyor.
Atatürk’te uzlaşmak
2019 yeni bir eşik. Erdoğan’ın, iktidarını sürdürebilmek ve kalıcı hale getirebilmek için toplumun yarısından bir fazlasının desteğine ihtiyacı var… Hem AK Parti muhalifi kitle, hem de bir kesim AK Parti seçmeni, tereddütlü. İki soru öne çıkıyor: Bunca yetki ve iktidarı tek kişiye verebilir miyiz? Cumhuriyet döneminde elde edilmiş tüm kazanımları kaybeder miyiz?_x000D_
_x000D_
Başbakan’ın zorlu ABD gezisi
Batı dünyasıyla ilişkilerimiz, riskli bir noktada. Batı'yla ilişkiler çok boyutlu: siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel. Bu alanların hepsinde oluşan olumsuz birikim, hayatın bütün alanlarını etkiliyor. Dışarıdakine paralel olarak içeride de gerilim artıyor._x000D_
_x000D_
Barışçı sivil muhalefet korunamazsa
O toplantıya Başbakan'ın davetiyle katılanlardan birisi de Osman Kavala'ydı. Sivil toplum önemsendiği için çağrılmıştı. Türkiye gibi devasa sorunlarla boğuşan bir ülkede, sivil toplumcu, barışçı muhalefetin varlığı ve ayakta kalmasının hayati önem taşıdığını düşünüyorum. Barışçı yöntemlerin, meşru muhalefetin ceza tehdidiyle susturulmak istendiği koşullar, en çok şiddet yanlılarının yolunu açar.
Cumhuriyet farklı sokaklarda kutlanırken
Herkes kendi sokağında Cumhuriyet kutluyor. Bu bir başlangıç. Herkesin aynı sokakta Cumhuriyet kutlayacağı, kutlayabileceği bir Türkiye'ye ihtiyacımız var. Cumhuriyetin demokrasi ile taçlanması ancak böyle mümkün.
Meral Akşener
Türkiye şu anda iç ve dış politikada büyük açmazlarla yüz yüze. ABD ve Avrupa’yla ilişkiler tarihimizin en zor dönemlerini yaşıyor. OHAL dönemindeki insan hakları ihlalleri, iç mesele olmaktan çıktı, evrensel soruna dönüştü. Akşener bu tablo karşısında nasıl bir muhalefet yürütecek? Nasıl riskler alacak? Otoriterleşme, bireysel özgürlükler, ekonomi, gelir dağılımı, batıyla ilişkiler, yolsuzluk, şehircilik gibi konu başlıklarında, yeni şeyler önerebilecek mi?
Osman Kavala casus mu, darbeci mi?
Hükümet medyasına yansıyan Osman Kavala'ya yönelik iddialar, inandırıcı olmamasına rağmen endişe verici. Çünkü yeni bir “yargı” sistemi ile karşı karşıyayız._x000D_
_x000D_
Belediye başkanları: Direniş mi, kırılma mı!
Başlarda, zaten, "git deriz giderler" yaklaşımı egemendi. Bugün, yarın üçü istifa etse (Yazıyı yazarken Bursa BŞ Başkanı Altepe istifa etti.) bile, bir anlamda testinin kırıldığı düşünülebilir. Sonuç olarak, genel merkezin, liderin talebine, anında itaat edilmemiş oldu._x000D_
_x000D_
Barzani’yi çaresiz bırakmak
Kerkük, değişik etnik gruplardan oluşsa da, kentte mezhebi olarak Sünni çoğunluk var. Dışarıdan gelen kuvvetler, Şii… Saddam’ın devrilmesinden sonra Bağdat'ta yönetimi ele geçiren Şii iktidarlar (Maliki-İbadi), Sünnilere kan kusturdu. Bunu en iyi Ankara biliyor._x000D_
_x000D_
AK Parti ve “yenilenme”
Şimdiye kadar kolay yürüyen değiştirme sürecinin bu kez zorlu geçeceği görülüyor. Teşkilat, tıpkı belediye başkanları gibi, itilip kakılmışlık psikolojisinde. Bu açıktan söylenmese de böyle bir birikimin oluştuğu görülüyor._x000D_
_x000D_
Kerkük, İran’a teslim mi?
Barzani karşıtı cephe (İran-Irak- Türkiye), belli ki ilk iş olarak Kerkük'e yöneldi. Bu hamlenin ilk kazananı İran sayılabilir. Şii milislerin Kerkük'e yerleşme olanağı çok yüksek. Bu, şehrin ve bölgenin etnik, mezhebi dengelerini altüst edebilir._x000D_
_x000D_
Batı’yla neden dikiş tutmuyor?
Geçmiş iktidarlar döneminde de, Batı ile Ankara arasında kırılmalar yaşandı. Krizler, askeri darbelerin hazırlanmasına yataklık edecek kadar derinleşti de. Ancak, her şeye rağmen, bunlar, yapısal olmaktan çok, konjonktürel yönü ağır basan krizlerdi. Bu kez, çok farklı bir sarsıntının ortasındayız. Batı, Ankara'ya egemen olan zihniyeti; Batılı değerlere, demokrasiye karşı bir yerde konumlandırıyor.
Riskli sularda yelken açıyoruz…
Rusya, Türkiye'nin Batı kampıyla artan gerilimini görüp, belli konularda askeri işbirliğini geliştirici yolları açık tutuyor. Ancak bir süper devlet olarak Moskova'nın da sınırları var. Rusya- Türkiye ilişkileri, düşünülen noktada değil: Rusya Türklere vizeyi kaldırmadı. Barzani'ye ambargo uygulamak, vanayı kapatmak gibi yollara başvurulmasını istemiyor. Kürtleri tamamen karşı kampa iten bir çizgi içine girmiyor.
Seçimle gelmişlerdi…
Seçmenler olarak, belediye başkan adaylarının oy pusulaları üzerindeki isimlerinin üzerine mühür basarak, seçimimizi yapıyoruz. Bir yurttaş olarak, "Benim seçtiğim başkanı değiştirme hakkı, (onların bağlı olduğu parti yönetimlerinin değil), benim hakkımdır." diye düşünüyorum. Demokrasinin özünde, yerellik vardır. Yaşadığın sokağın, mahallenin, şehrin yönetimi üzerinde etkili olabildiğin oranda, demokrasiden söz edebilirsin.
AK Partili Kürtler
Bütün bu süreçlerin en yakın takipçileri hiç şüphesiz Türkiye Kürtleriydi. Barış çabalarının en güçlü destekçisi, onlardı. Şimdi bir hayal kırıklığı yaşıyorlar. Gelinen çizgiye razı değiller, kullanılan dili, öne çıkarılan bakış açısını doğru bulmuyor ve değişmesini istiyorlar._x000D_
_x000D_
Barzani Türkiye’yi böler mi?
Bölgeyi ve Kürtleri uzun yıllardır takip eden ve yapılan anketlerdeki birlikçi tercihleri bilen bir gözlemci olarak, Türkiye Kürtleri'nin önemli çoğunluğunun, bu ülkede Türklerle birlikte yaşamaktan yana olduğunu görebiliyorum. Öte yandan, Türkiye Kürtleri’nin çok büyük kesiminin, Barzani'nin çıkışını duyarlılıkla izlediğini, desteklediği de, açık. Ankara'nın sert çıkışları, onları hayal kırıklığına uğratıyor. İnciniyorlar.
Barzani’ye karşı Irak-İran tercihi
Ankara, Barzani'nin referandumuna duyduğu tepkiyle, bölgedeki yeni söylemini, Irak Kürdistanı'nı baş hedef haline getiren bir gramere oturtmaya başladı. Kürtler, Irak'ta kendi kaderlerini belirlemek ve kendi kendilerini yönetmek amacıyla önemli bir adım attılar. Kendi içlerinde birlik oluşturdular.
Beş çocuk annesi Frauke
Fransa'da ve gelişmiş/zengin Avrupa ülkelerinin önemli bir kısmında olduğu gibi, Almanya’da da, milliyetçiler; ırkçılığa, İslam düşmanı eğilimlere, gelenek vurgusuna yöneliyorlar. AfD’nin öncü kuvvetlerinin, hatta seçmen kitlelerinin, okumuşlardan ve hali vakti yerinde olanlardan oluştuğu yönünde gözlemler de var.
Irak Kürdistanı ve Türkiye
Böylesine bir bağımsızlık ne gibi sonuçlar doğurur, sakin bir şekilde düşünmek, dünyadaki ve bölgedeki gerçekleri iyi tartmak gerekiyor. Ancak, son günlerde, Bahçeli'nin "Bu bir savaş sebebidir" yaklaşımının alıcısı daha çok. Sonuç olarak, bir halk, kendi kaderiyle ilgili karar verecek..._x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
Sonu bilinmez bir yolculukta mıyız?
Bu toplum, dinamik ve değişken bir toplum. “Otoriter psikoloji”, ve “gelenek vurgusu”; bu çağda, böyle bir topluma, uzun vadeli olarak egemen olamaz. Eğer, toplum, varolan iktidarı ve yaşadığı hayatı değiştirmeye karar verirse, bunu engellemek mümkün olmaz.
Barzani’nin bağımsızlık referandumu
Barzani’nin, böyle bir hamleye girişirken, Türkiye ile ilişkilerini zedelememeye özen gösterdiği anlaşılıyor. Türkiye ile çok yönlü bağlara sahip. PKK konusunda da benzer kaygılar var. Sonuçta, bölgenin bir numaralı yatırımcısı da, Türkiye. Türkiye için de bu ilişki bölgedeki dengeler açısından önemli. KYB ile gerilim oluşursa, bölgede ABD ve Rusya ile büyük sorunlar yaşayan Türkiye'nin hareket kabiliyeti, iyice zayıflayabilir.
Malatya Yeşilyurt’ta ‘Darbeler’i konuşmak
Malatya'ya bir kez de Hrant’la geldik. Arguvan Festivalinde konuşma yaptık. Hrant, Malatya’lı. Doğduğu evi gösterdi, eski mahallesinin sokaklarında dolaştı. Bizi akrabalarına, restorasyon projesi çıkmış Çavuşoğlu mahallesindeki kiliseye götürdü. Bir gece, Arguvan’ın bir köyünde bir evin damında uzun bir sohbete daldık. Köylülerden, Ermeni gelinlerin öykülerini dinledik. Acı öykülerdi bunlar.
12 Eylül darbesinden dersler…
Geleneksel askeri ve bürokratik vesayet odakları, büyük oranda, iktidarlarını ve de iddialarını kaybettiler. 12 Eylül’ün, 28 Şubat'ın heybetli generalleri geride kaldı. Darbecilik hükmünü yitirdi. Diğer yandan, darbenin asıl panzehirini içeren demokrasi ve özgürlükler alanında, hâlâ çok yetersiziz. Bu durum da demokrasimizi kırılgan hale getiriyor. 15 Temmuz sonrası oluşan hava, ne yazık ki, demokrasinin genişlemesi yönünde yürümedi. Daha otoriter, daha kutuplaştırıcı uygulamalar, ayrıştırıcı dil, zayıflayan siyaset...
Şerif Mardin’i uğurlarken
Şerif Mardin’in sorgulayan tavrı, uzun bir dönem boyunca, özellikle bazı “laik” çevrelerde “kötü adam” olarak anılmasına neden oldu. Laikliğe karşı bir yerden konuştuğunu düşünenler vardı. Halbuki, “Mahalle baskısı” deyimini kullandığında da, din devlet ilişkisini sorguladığında da; var olan laiklik konseptini eleştiriyordu.
Lefter’in Büyükada’sı sıkıntılı
Büyükada’nın yokuşları çok. Bu başıboşluk ortamında kazasız gün geçmiyor. Son yıllarda sayısı 5 bini bulan akülü araçlar, yeşillik ve denize ulaşmak isteyenlerin kiraladığı bisikletler ve faytonlar ile ortalık adeta mahşer yerine dönüşüyor. Bisikletle akrobasi numarası yapanlar ve selfie çekenleri de eklediğimizde iğne atsanız yere düşmez denilen ortam herkesi rahatsız ediyor.
PKK’ya karşı İran’la ittifak…
Türkiye, bölge Kürtleriyle ilişkilerini yeni bir yola sokabilmeli. Bunun ilk adımlarından birisi Türkiye Kürtleriyle diyalog kapısını yeniden açmaktan geçiyor. Kürt siyasi hareketinin de, güven veren, şiddete açıkça ve cesur bir şekilde karşı duran bir pozisyon alabilmesi önem taşıyor.
Kalemin kalitesi düşerken…
Köşe yazarlarımızın birçoğunu şahsen tanıyorum. Kimini daha yakından, kimini biraz, kimini de uzaktan. Önemli bir kısmının mesleğe girişlerini bile hatırlıyorum.Medyada, her dönemde, köşe yazarları...