Vahap Coşkun

Üçüncü grubun alâmeti farikası, iktidar ile aralarına herhangi bir mesafe koymamaları. İktidarın arkasında durduğu bir politikayı göğe çıkarıyor, karşı durduğu bir politikayı ise yerin dibine batırıyorlar. Duracakları yeri iktidara göre ayarlıyorlar.

Çatışma çözümü disiplininde birçok modelden bahsedilir -- İspanya Modeli, Güney Afrika Modeli, Kolombiya Modeli, Kuzey İrlanda Modeli gibi. Eğer ilerde bir “Türkiye Modeli”nden bahsedilecekse, Akil İnsanlar bu modelin çok önemli yapı taşlarından biri olacak.

FB maçının en güzel taraflarından biri de, TS’nin ilk onbirinde altyapıdan gelen dört oyuncunun forma giymesiydi. Abdulkadir ve Yusuf’a artık aşinayız. Bir maçla erken hüküm vermek doğru değil ama Uğurcan’ın kalede, Hüseyin’in de savunmanın ortasında sırıtmadığını gördük. Onlarda ısrar edilmeli, hatalarında yanlarında durulmalı. Gerek onların zihni/fiziki gelişimlerini sağlamak ve gerek diğer gençlerin önünü açmak için altyapının üzerine daha fazla eğilmeli.

Türkiye, AİHM kararının temyiz edileceğinden ve henüz kesinleşmediğinden bahisle, Demirtaş’ı içerde tutmayı sürdürebilir. Ancak, Demirtaş’ın tutukluluğunun devamının bir hak ihlali oluşturduğunun AİHM’de oybirliğiyle tespit edildiği unutulmamalıdır. Tutukluluğun devam ettirilmesi, bir taraftan Demirtaş’ın mağduriyeti uzatacak diğer taraftan da Türkiye’yi yükümlülüklerini ısrarla ihlal eden bir ülke durumuna sürükleyecektir.

Peşi sıra gelen galibiyetler Malatya’yı havaya sokmuş. Taraftar gözünü yukarı dikmiş. Maç bitmiş. Malatyalılar sevinçli, ben boynu bükük, stattan ayrılıyoruz. Önümde bir baba-oğul; çocuk 12-13 yaşlarında. Sarı-kırmızılı kaşkolü bağlamış boynuna, babasının yanında hoplaya zıplaya hoplaya zıplaya ilerliyor. Bir yandan da soru yağmuruna tutuyor babasını. Hafiften kulak kabartıyorum ona.

Operasyon, akla ziyan; evvela yapılma yöntemiyle. Zira Savcılıktan bir davet almaları durumunda bu insanların davete icabet edecekleri ve gidip ifade verecekleri tartışma götürmez. Onları çok tehlikeli suçlularmış ve suçüstü ele geçirilmişlermiş gibi böyle gece yarılarında veya sabahın kör saatlerinde evlerini basarak gözaltına almak öncelikle hukuka aykırı. Ayrıca ayıp da.

Türkiye’de bazı yorumcular, bu kararı bir “göz boyama” olarak niteliyor. Oysa PKK, bunun bir göz boyama ya da boş bir tehdit olmadığının ayırdındadır. Nihayetinde Öcalan’ı dünyanın bir ucundan alıp Türkiye’ye veren de ABD idi.

Her şeyden önce burası bir tartışma mekânı; kentin, bölgenin, ülkenin ve dünyanın gündemindeki konular burada derinlemesine masaya yatırılıyor. Öyle hep aynı sesin yankılandığı bir yer de değil; aksine, konferanslarda, sempozyumlarda, panellerde farklı perspektifler karşı karşıya geliyor. Karşıt görüşlerin mensupları yan yana durabiliyor, aynı masa etrafında bir konuyu enine boyuna müzakere edebiliyor.

HDP’de oluşturulan yeni mimari, Demirtaş’ın HDP’deki etkinliğini azaltmaya çalışıyor. Demirtaş’ın HDP dışında bir yolu yok; zaman zaman cezaevinden yaptığı müdahaleleri, onun bu harekette söyleyecek sözü olduğunu ve kendisini işlevsizleştirmeye dönük faaliyetlere karşı durmaya devam edeceğini gösterme çabası olarak değerlendirmek mümkün.

MHP’nin Mart’ta yalnız başına kantara çıkacak olması son seçimdeki seçmen eğilimlerinin devam edip etmediğini göstermesi açısından oldukça önemlidir. Eğer 24 Haziran’da olduğu gibi akış AK Parti’den MHP’ye doğru olursa MHP’nin gücü artar. Ancak akış terse döner de MHP belediyelerini kaybeder ve seçimden düşük bir oyla çıkarsa, partinin siyasetteki yeri yeniden tartışma konusu olur.

Kolombiya’da barış anlaşmasının aleyhtarı olan medya, FARC liderlerinin kışkırtıcı ifadelerini büyüterek veriyordu. Kolombiya halkının küçük düşürülme duygusunu ve korkularını körüklüyordu. Toplumun büyük kesimi FARC’tan nefret ediyordu. FARC’tan gelen provokatif açıklamalar, muhalefete arayıp da bulamadığı bir fırsat tanıyordu.

Büyükada, Yücel, Brunson ve Kavala davaları birlikte değerlendirildiğinde şöyle bir noktaya varılıyor: İktidarın iç ve dış siyasette bazı ihtiyaçları doğuyor. Güvenlik ve yargı makamları bu ihtiyaçlara binaen soruşturmalar yürütüyorlar, davalar açıyorlar. Bu davaların seyrini ve sanıklarının hukuki durumlarını –doğal olarak- yine bu siyasi ihtiyaçlar tayin ediyor. Eğer sanıkların tutuklu olmasında bir fayda umuluyorsa, sanıklar içerde tutuluyorlar. Yok, eğer sanıkların salıverilmesinin siyaseten daha işlevsel olacağı düşünülüyorsa o zaman tahliye kararları veriliyor.

Salt askeri yöntemlerle mutlak bir zafere de çözüme de ulaşılamaz. Çözüm siyasettedir. Siyasi bir sürecin yokluğu tehlikelidir. Çünkü toplumdaki umutları tüketir. Oysa bir çatışmadan yakayı kurtarmak için her daim umuda ihtiyaç vardır. Barışa ulaşmak kolay değildir, çabalar bazen topallayabilir, süreçler durabilir. Ama bir sürecin bütünüyle yıkılmasına izin verilememelidir.

Türkiye’de uzun bir süredir Kürt meselesi üzerine bir kamusal tartışma yok. Çözüm sürecinde masaya yatırılan ve hakkında uzun boylu analizler yapılan temaların yanından-yöresinden dahi geçilemiyor. Demokratik alan giderek daralıyor. Sistemdeki otoriter doz artıyor. Mevcut atmosfer siyasi bir çözümü konuşmayı cesaretlendirmiyor.

Rusya ve ABD’nin teklifleri birlikte değerlendirildiğinde, büyük ölçüde örtüştüğü görülür. Üç temel konuda uzlaşma var: Bir, Suriye laik ve demokratik bir devlet olarak örgütlenecek. İki, Suriye’nin toprak bütünlüğü muhafaza edilecek. Ve üç, Suriye’de adem-i merkeziyetçi bir yapı tanzim edilecek.

Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa izlenimlerini yazdı Altaylı. Muhtemelen Gaziantep’te gördüklerini de paylaşacaktır. Onun bölge izlenimlerini herkesin okumasını tavsiye ederim. Ben okurken Mardin Emniyet Müdürü’nün “terör örgütü uzantısı parti” ifadesine takıldım. Konuşmada bir kere geçmesine karşın bir zihniyeti mükemmelen yansıttığı için bu ifadenin üzerinde durulmaya değer.

Moskova ve Ankara’nın Suriye’de rejim ve muhalifler arasında silâhlardan arındırılmış bir bölgenin kurulması hususunda uzlaşmaya varmalarını, Erdoğan’ın hesabına büyük diplomatik bir başarı olarak kaydetmek gerekir. Ancak bütün göstergelerin, Soçi’de nihai değil ara bir çözüme ulaşıldığına işaret ettiği de unutulmamalı.

Dünden bugüne değişen pek bir şey yok. Geçmişte kendilerini hedefe koyanlar gibi şimdi de mevcut iktidar ve onun taraftarları, bütün bir toplumu “biz ve onlar”, “iyi ve kötü”, “dost ve düşman” gibi saflara sıkıştırıyor.

Tahran Konferansı’nda açıkça görüldü ki, Türkiye bir zamanlar ABD’ye alternatif olarak düşündüğü Astana Süreci’nde bile Suriye konusunda yalnız kalmış bulunuyor.

Sekiz yıldır sürmekte olan savaşın kırılma noktasına dönüşen İdlib, Suriye sahasındaki her aktör için büyük bir önem taşıyor. Rejim, kendisine muhalif bütün yapıların İdlib’de toplanmasının -- bir nevi -- önünü açtı. Şimdi nihai bir operasyonla bütün muhalifleri dağıtmayı ve hâkimiyetini perçinlemeyi düşünüyor.

GS’yi farklı yenmek elbette mutluluk verici bu galibiyet aklın baştan uçmasına neden olmamalı. Karaman’ın tavrı, olması gerekendir. TS, milli maç arasından en iyi şekilde yararlanmalı; yanlışlarını ve noksanlarını asgariye düşürmek için daha faza çalışmalı. Büyük laflar etmeden, emin ve kararlı adımlarla ilerlemeli.

AK Parti sözcüleri daha dün Erdoğan’ın Cumartesi Anneleri ile görüşmesini, eski devlet anlayışının reddi ve hak odaklı yeni bir devlet anlayışının nişanesi olarak sunuyorlardı. Bugün ise aynı Cumartesi Anneleri’nin sırtına terörist yaftasını geçiriyorlar.

Velhasıl Brunson işin köpüğüdür. Fakat epey büyük bir köpük bu; öyle ki, alttaki gerçekliğin açığa çıkmasını engelliyor. Brunson vakası, Türkiye’de Erdoğan’ın ekonomideki hatalarının tartışılmasını önleyen bir sete dönüşürken, ABD’de de Trump’ın Kasım ayındaki ara seçimler öncesinde oylarını yükseltecek bir manivela işlevi görüyor. Yani Brunson üzerinden kopartılan fırtına her ikisinin de işine geliyor. Bu itibarla Erdoğan’ın da Trump’ın da hallerinden memnun oldukları söylenebilir.

Görünen köy kılavuz istemez; HDP yarın ertesi gün sokakları hareketlendirmeye dayalı bir stratejiyi benimseyebilir ama bundan bir netice etme ihtimali son derece düşük olur. Diğer muhalifler bir yana, HDP kendi tabanını bile mobilize etmede çok güçlük yaşar. “Toplumun bütün muhalif kesimleriyle işbirliği” önerisi de, kulağa hoş geliyor ama fiiliyatta birçok zorluk içeriyor. Her şeyden evvel PKK’nin varlığı, HDP’nin radikal sol haricindeki grup ve kesimlerle ortak yol yürümesini imkânsızlaştırıyor.

Kürtlerin ağırlıkta olduğu 13 ilde sandıktan çıkan oyların yarısından fazlasını (yüzde 52.6) HDP aldı. AK Parti seçmenlerin üçte birinin (yüzde 33.6) desteğini kazandı. 2007’den sonraki bütün seçimlerde olduğu gibi 24 Haziran’da da HDP ve AK Parti bölgeyi domine etti ve oyların yüzde 86’sını hanelerine yazdırdı.

Evet, İYİ Parti’nin bir geleceği yok; ama geleceği olmayan bu parti 24 Haziran’da üstlendiği rolle Türkiye’nin geleceğine damga vurdu. Akşener -- ısrarla ve inatla -- müttefiklerinin üzerinde uzlaştığı Gül’ün adaylığına karşı koydu. Partisiyle birlikte Gül’ün önünde bir bariyer oluşturdu.

HDP gerek 1 Kasım’ın gerek 24 Haziran’ın gösterdiği üzere oy tabanını % 10’lara kadar genişletmiş bulunuyor. Her siyasi parti bu gerçeği kabul ederek siyaset yapmak durumundadır. Partinin genç ve yeni seçmenler arasındaki popülaritesi de göz önünde bulundurulduğunda, HDP Türkiye siyasetinde kalıcı bir aktör olma olanağına sahiptir. Bu olanağın doğru kullanılıp kullanılamayacağını parti yönetimimin siyasi basiret ve mahareti tayin edecek.

Malûm, ben tedavi kabul etmez bir Arjantin hastasıyım. Ancak Fransa biletimizi kesince Belçika’ya yöneldim. Ne var ki Deschamps’ın sağlamcı futbolu, Belçika’nın heyecanını söndürdü. Bunun üzerine Hırvatlara kaydı gönlüm. Ama yine olmadı. Finali Horozlar aldı. Gelenek değişmedi, yine kaybettim.

Hendek, HDP’nin tılsımını bozdu. HDP seçmeni, partisine en sadık seçmen kitlesi; dolayısıyla bu kitle partisinin politikasını tasvip etmese de, yine büyük çoğunlukla ona oy verdi. Ancak hendekler karşısındaki tavırsızlık -- ve hattâ HDP adına konuşan bazı temsilcilerin hendekleri onaylayan tavırları -- HDP’ye yönelişin önünü kesti. Gelinen nokta, HDP’nin hendeklerle yüzleşmesini gerektiriyor.

Mevcut hal çok tat verici olmayabilir, ama gelecek şimdikinden daha acı olmamalıdır. Bunun için muhalefetin “daha iyi yöneteceğim” duygusunu kitlelere geçirebilmesi gerekir. CHP’nin sorunu da budur; iyi yönetilme kaygısı olan insanların bunun CHP üzerinden aşılabileceğine ihtimal vermemeleridir.