ANALİZLER

Halil Berktay: "Öncelikle Aydınlanmanın, Fransız Devriminin, Bolşevik Devriminin ve Sovyetler Birliği’nin dalgaları vurdu Türkiye’ye. Onları Kemalist Devrim, Faşizmin ve Nazizmin yükselişi, İspanya İç Savaşı, Yunanistan İç Savaşı, Soğuk Savaş, millî kurtuluş mücadeleleri (Kongo, Cezayir, Angola, Mozambik) izledi. En çok da Vietnam ve Küba damgalarını vurdu 1960’lar ve 70’lere. Bunlar büyük dâvâlarıydı solun, 19. ve 20. yüzyıllar boyunca üstüste binen. Sovyetlerin çöküşü bir bakıma hepsinin tarihe karışmasını simgeledi. Nostaljiyle yaşanmaz. Ne demiş Mevlânâ: Şimdi yeni şeyler söylemek lâzım."

Datailor Veri Analiz Genel Koordinatörü Ahmet Turan Han, 31 Mart’ın rakamlarını Serbestiyet için analiz etti: “%78,6'da kalan katılım son 10 yıllık seçim ortalamasının(%84,4) anlamlı şekilde altında. AK Parti ağırlıklı bölgelerde katılım %7,83 oranında düşerken, CHP ağırlık bölgelerde katılım oranındaki düşüş %1,92'de kalıyor. AK Parti seçmeninin “şer ekseni” olarak görmediği partilere veya adaylara yöneldiğini görüyoruz. CHP’ye yönelim ise çok daha kısıtlı. Ayrışan tek isim yüzde 20 ile Mansur Yavaş. 2019 seçimlerinden bugüne 4 milyon 300 bin, 2023 seçimlerden bugüne 800 bin yeni seçmen vardı. Yeni seçmen tercihleri incelediğinde CHP’ye sempati %50'lere yaklaşırken, AK Parti’ye yaklaşım %22 civarında seyrediyor.

Oral Çalışlar, 31 Mart seçim sonuçlarını Serbestiyet için analiz etti: "Bu seçim, tamamlanmamış 14 Mayıs seçimidir", "Artık toplum mühendisliği iflas etti. Kemalistlerin de muhafazakarların da toplum mühendisliği başarısız oldu."

AK Parti’nin İBB adayı Murat Kurum, 2019’daki Binali Yıldırım’ın aldığı oyun 9 puan gerisine düştü. AK Parti, İstanbul’da Şişli hariç tüm ilçelerde oy kaybetti. Oy kaybı 12 ilçede yüzde 10’un üzerine çıktı. En çok oy kaybı ise AK Parti’nin kaleleri olarak görülen üç ilçede yaşandı: Sultanbeyli’de yüzde 16.7, Arnavutköy’de 15.9, Esenler’de 15. Türkiye’nin diğer yerlerinde olduğu gibi seçime katılım oranının düştüğü yerlerde AK Parti oyları gerilerken CHP oylarında yükseliş veya küçük düşüşler yaşandı, 2019’a katılmayan YRP birçok ilçede yüzde 2-6 arası oylara ulaştı.

Seçime katılımın ciddi oranlarda düştüğü bölgelerde AK Parti’nin oy oranları erirken CHP’nin oy oranları yükseldi. AK Parti’den YRP’ye kayan oylar, birçok yerde CHP’nin AK Parti’den belediyeleri almasına yol açtı. Bursa’da katılım %8, AK Parti oyları %11,2; Afyon’da katılım %6, AK Parti oyları %11; Kastamonu’da katılım %5,6, AK Parti oyları %5,3 düştü. Katılımın %11 düştüğü, YRP’nin de %13,7 aldığı Adıyaman’da ise AK Parti’nin oyları %25,8 düştü. Amasya, Kütahya ve Kilis’te ise AK Parti ile MHP’nin oy toplamları CHP’nin üzerinde olsa da oyların bölünmesi sonucu belediyeleri CHP aldı.