17 yıl sonra yeniden Kayseri’deyiz. O zaman dolaştığımız Kayseri ve çevresinin tarihi dokusundan çok etkilenmiştik. Talas’tan aşağıya Tavlısun’a uzanan dere boyu (Derevenk) kiliselerin, taş evlerin çevresinde dolaşmıştık. Talas bir müze gibiydi. Kendisi de Tavlısun’lu olan Prof. Çelik Kurdoğlu’nun rehberliğinde Gesi’ye kadar uzanmıştık.
O zaman beni en çok cezbeden Germir kasabası olmuştu. 17 sene önceki yazımı Cumhuriyet gazetesinin arşivinden bulup çıkarttım. Şöyle yazmıştım: “Kayseri’nin artık bir mahallesi sayılan Germir’i dolaşırken, insan tuhaf duygulara kapılıyor. Germir’in eski taş evlerinin çoğu yıkılmış durumda.
Bir kısmı ise yıkılmaya hazır bekliyor. En çarpıcı olan ise kiliselerin durumu. Germir’de üç kilise ayakta kalmayı başarabilmiş. Kasabaya ilk girişimizde tepeye hâkim Panaya Kilisesi’ne gittik. Kilise yıllarca ahır olarak kullanılmıştı. Şimdi de her tarafı tezeklerle dolu.
Yıllara meydan okuyan çan kulesi yerli yerinde duruyor. Ancak dibine betonarme bir ahır daha inşa edilmiş. Kilisenin duvar resimlerinden hemen hiç bir şey kalmamış gibi. Diğer bir kiliseye gittiğimizde, köylüler bir ineği kilise binasının içine sokmaya çalışıyorlardı.”
GİZLİ KİLİSELER, SAKLI EVLER
O zaman şöyle bir çağrıda bulunmuştum: “Germir’de yıkıma direnen, çan kulesiyle ayakta duran Panaya Kilisesi, bir köylünün mülkiyetinde. Bu kilise bir Elia Kazan müzesine dönüştürülemez mi?
Böyle bir müze bu bölge için çok şeylerin değişmesine bir başlangıç olamaz mı? Böyle bir müzenin kurulması bir anda Kayseri’nin dünya turizm ve kültürel sitelerinde öne çıkmasına neden olur. Kayserililere bir çağrı!
Gelin el ele verelim ve Kayseri’ye hemşeriniz Elia Kazan’ın bir müzesini yapalım!” Yıllar sonra yeniden Kayseri’deyim. Kayseri’nin çalışkan ve sempatik valisi Gökmen Çiçek’le sohbetimiz sırasında, bu bölgeyi yeniden görmek, Elia Kazan’ın kasabası Germir’i dolaşmak istediğimi söyledim. Müze önerimi de tekrarladım. Grupla birlikte şehri gezdik. Talas’ı ziyaret ettik.
Şehrin genç yatırımcılarıyla tanıştık. Kapadokya’nın ikizini, güzel ve etkileyici Soğanlı Vadisi’ni dolaştık. Anadolu’daki ilk Hıristiyanların kendilerini koruyabilmek amacıyla oluşturdukları gizli kiliseleri, saklı evleri gördük. Kayseri gezimizin programında olmayan Germir’i özel olarak ziyaret ettim.
İki Kayserili genç arkadaş Batuhan ve Mehmet bana eşlik ettiler. Elia Kazan’ın ailesinin dua ettiği Panaya kilisesi yıkılmamış duruyordu. Germir İptida-i mektebi yıkılmamıştı. Diğer iki kilise daha yerindeydi. Ama bakımsız, ve yıkılmaya terk edilmişlerdi…
Germir’e bir el atılması gerekiyor. Vali Gökmen Çiçek’in ilgilenmesini bekliyorum. Benim önerimi inceleyeceğini söyledi. Bir şeyler yapacağına inanıyorum.
SİNEMA MÜZESİ KURALIM
Kayseri gezimiz eğlenceli ve renkli geçti. Kayseri zengin bir kent. Kayserililer esprili insanlar. Çalışkanlar. Eleştiriye açıklar. MÜSİAD’ın düzenlediği akşam yemeğinde, erkeklerden oluşan tabloyu görünce “Bu şehirde kadın yok mu?” diye şaka yollu eleştirdim.
Çevrelerine baktılar İstanbul’dan gelen gazeteci arkadaşlarımızdan başka kadın yoktu. Hafif bir sessizlik oldu. Eleştiriyi haklı bulduklarını söylediler.