İspanya, bu yıl hem yerel hem genel seçim yapacak. Önce 28 Mayıs’ta yerel seçimler yapılacak. Yani bizdeki genel seçimin ikinci turuyla İspanya yerel seçimleri aynı güne denk geliyor.
Aralık ayında ise genel seçim planlanıyor. Yerel seçimler, genel seçimlerin ön provası gibi bir özellik taşıdığı için, İspanya şu an heyecanla 28 Mayıs’ı bekliyor. 28 Mayıs, bizde Başkan Recep Tayyip Erdoğan, İspanya’da ise Başbakan Pedro Sanchez için referandum niteliği taşıyacak.
Ama benzerlikler bununla sınırlı değil.
İspanya’da sol ve sağ arasındaki gerilimli konulara bakalım:
Tabii ki yükselen gıda fiyatları ve yükselen kiralar…
Ve ayrılıkçı silahlı Bask örgütü Eta’nın (eski) üyelerinin, EH Bildu listelerinden seçime girmesi ve Bildu koalisyonunun, iktidardaki sosyalist parti PSOE ile iş birliği içinde olması.
Bask bölgesinde, ETA örgütünün siyasi uzantısı olduğu gerekçesiyle 2013’te kapatılan Batasuna partisinin uzantısı olan EH Bildu, Bask milliyetçisi grupların koalisyonu olarak 2014 yılında siyasete girmişti.
Meclis ve senatoda temsilcileri olan EH Bildu, azınlık hükümeti olan sol koalisyona dışarıdan destek veriyor.
Ana muhalefetteki merkez sağcı Halk Partisi (PP), 44 eski ETA üyesinin yerel seçimlerde aday gösterilmesi konusunda iktidar partisini suçluyor. Yani koalisyon hükümetinin en büyük ortağı olan Sosyalist İşçi Partisi’ni (PSOE).
Gene muhalefette olan radikal sağcı VOX partisinin de hedefinde “bölücülerle” işbirliği yapan PSOE var.
PSOE lideri Başbakan Pedro Sanchez, eleştirilerin odağında.
Şiddete karışmakla suçlanan eski ETA üyelerinin belediye seçimlerinde aday olmaları, bakalım sonuçları nasıl etkileyecek?
Son olarak şiddet uygulamaktan hüküm giymiş 7 kişi, Bildu listelerinden çekildiğini açıkladı.
Bir diğer ilginç gelişme de şu oldu: Aşırı sağcı Vox’un Madrid sorumlarından Ana González Martínez, bu hafta, uyuşturucu satmaktan ötürü eşi ve iki başka kişiyle birlikte göz altına alındı. Sonrasında da parti yönetimi adaylıktan çekilmesini talep etti.
2023 İspanya seçimleri, 2024’te gerçekleşecek ABD seçimleri ile aynı kontekstte analiz ediliyor. İspanya başbakanı Pedro Sanchez’in geçen haftaki Biden ziyareti, bu bağlamda ilgi çekiciydi. İspanya’da iktidarda olan sosyalist PSOE ile Amerika’da iktidarda olan Demokrat Parti arasında bir ideolojik bağ söz konusu.
İktidarın en büyük ortağı, sosyalist PSOE. İkinci büyük ortağı ise gene sol bir parti olan Podemos. PSOE ile Podemos arasında gelgitli bir ilişki söz konusu.
Podemos’un yeni lideri Ione Belarra… Ione, yerel seçimlerde de tartışma konusu olacak gibi görünüyor. 35 yaşındaki Bask kökenli siyasetçi Ione Belarra, feminist kimliğiyle ve sutyensiz fotoğrafıyla ilgi çekiyor. Bu seçim hikayesindeki en renkli karakterlerin başında da Ione Belarra geliyor. Sosyal haklar bakanı Ione Belarra, 6 Şubat 2023’te, Eşitlik Bakanı Irene Montero ile birlikte mor bir fonun önünde bir fotoğraf paylaşarak (fotoğrafta Ione, sutyensizdi) bir twit attı: “Sütyen takma zorunluluğu, bir erkekle evde yalnız kaldıysanız onunla seks yapmak zorunda olduğunuzun düşünülmesine benzer. İkisi de aynı namus kurallarında yazılıdır.”
Ione Belarra’yı diline dolayan sağcı youtuber Begona Gerpe ise Ione Belarra’nın sutyen takmamasının herhangi bir sosyolojik, siyasi veya feminist anlam taşımadığını, Ione’nin eski seksi İtalyan siyasetçi Cicciolina’dan bir farkının olmadığını savundu.
Entelektüel iddiaları var gibi görünen Ione Belarra’nın bu yorumdan hoşlanmadığını tahmin etmek mümkün. Begona Gerpe, Ione Belarra’nın lüks yaşamını da eleştirerek, onu lüks bir “ekolojik” marketten alışveriş yapmakla suçlamıştı.
Bu marketlerde pirincin kilosu 5 Euro’ya satılıyor.
Ione Belarra’nın 28 Mayıs yerel seçimlerindeki en büyük hedefi, Madrid özerk yönetim başkanı Isabel Diaz Ayuso.
Son olarak, Ione Belarra, Isabel Diaz Ayuso’yu protesto eden bir tişört giydi. İktidar partisindeki bir bakanın muhalif bir yerel siyasetçiyi protesto amaçlı tişört giymesi, Türkiye’de çok alışık olmadığımız türden bir durum olarak görülebilir.
İspanya’da sağ siyaset denildiğinde ilk akla gelen isim, Madrid özerk yönetiminin başkanı Isabel Diaz Ayuso’dur.
İspanya’da merkezi yönetim solcularda olsa da Madrid’in yönetimi merkez sağda. 28 Mayıs’taki seçimde merakla takip edilecek olan şehir Madrid olacak. Isabel Diaz Ayuso, 28 Mayıs’a dair oluşan heyecan ve gerilimin en önemli merkez üssü. Podemos’lu solcu siyasetçiler Ione Belarra ve Irene Montero modern İspanyol kadınının bir yüzünü, merkez sağcı Isabel Diaz Ayuso ise başka bir yüzünü temsil ediyor.
Ayuso, ılımlı, sakin, yumuşak görünümlü, 44 yaşında, yaşından genç gösteren bir kadın. Ancak kendine özgü tercih ve politikaları radikal bulunabiliyor. Örneğin Covid döneminde merkezi yönetimden ayrışarak kapanmalara karşı çıkmıştı. Madrid’de Covid döneminde yaşanan ölümlerden, özellikle de çok yaşlı insanların ölümlerinden ötürü Ayuso hala (özellikle Ione Belarra tarafından) sert şekilde eleştiriliyor.
Ayuso’nun, lüks ve seçkin yaşam tarzıyla özdeş görüntüsü de büyük tepki çekiyor. Örneğin lüks market alışverişlerinden ötürü suçlanan Ione Belarra’dan çok daha lüks bir yaşamı olan Ayuso, İspanyol solunun özellikle sosyal medyada en çok “uğraştığı” isimlerden biri. Hatta birincisi.
Genelde bıyıklı, göbekli veya yaşlı erkekleri nefret objesi haline getiren Türk solcularına oranla, güzel bir kadını nefret objesi haline getirmiş İspanyol solcuları şanslı insanlar.
Ayuso’nun muhalefete yönelttiği suçlamalardan biri, “İspanya kraliyetini hedef almak”…
İspanya’da en kutsal kavramlardan biri kraliyet. Kraliyete hakaret, siyasetçilere hakaretten çok daha farklı bir anlam taşır. Ancak Ayuso’nun bu konudaki hassasiyeti İspanya ölçütlerinde de ortalamanın üstünde bir düzeyde ve bundan ötürü alay konusu oluyor.
Isabel Diaz Ayuso’nun, kardeşi Tomas Ayuso üzerinden, Covid döneminde 250.000 Euro’luk yolsuzluk yaptığı da öne sürülüyor. Bask ayrılıkçılarına yönelik suçlamalarıyla, kendi yolsuzluklarını kapatmaya çalıştığı düşünülebilir. Ayuso’ya en sivri muhalefet ise daha sağdaki Vox partisinden geliyor. Ancak Ayuso birçok farklı yönden ve birçok bağlamda hedefte olan bir siyasetçi.
Yani 28 Mayıs, İspanya için, Türkiye için olduğu kadar olmasa da bir kader günü olacak…