Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Şangay İşbirliği Örgütü’nün Özbekistan Semerkant’taki zirvesine katıldıktan sonra BM Genel Kurul toplantıları için New York’a gitti.
New York yolunda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, sorulara geçmeden Şangay İşbirliği Örgütü’yle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Erdoğan, Türkiye’nin 2012’den beri Şangay İşbirliği Örgütü’nün diyalog ortağı olduğunu, örgütle Türkiye arasında belli bir müktesebatın oluştuğunu anlattı, örgütün güvenlik, ekonomi ve ticaret alanlarında ciddi mesafeler kat ettiğini söyledi.
Erdoğan, “Avrasya coğrafyasının yüzde 60’ını kapsayan teşkilat coğrafyasında 3,2 milyar insan yaşıyor. Teşkilat üyeleri 20 trilyon dolara ulaşan bir ekonomik büyüklükle küresel gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 30’dan fazlasını üretiyor. Türkiye’nin, Yeniden Asya Girişimi kapsamında kıta ülkeleriyle iş birliğimizi ikili ve çok taraflı düzeyde daha da geliştirme iradesi katidir” dedi.
Erdoğan, örgüte yaklaşımı konusunda gazetecilerin soruları üzerine daha ayrıntılı konuştu.
NTV Genel Yayın Yönetmeni Nermin Yurteri Erdoğan’a “Örgüt içinden Türkiye’ye üyelik çağrıları veya davet var mı? Zaman zaman bunun bir eksen değişikliği olabileceği tartışmaları da yapılıyor. Rusya-Ukrayna savaşı devam ediyor. Çin-Tayvan-ABD gerilimi var. Bütün bu çatışmalarla ilgili, burada görüştüğünüz liderlere ne tür öneri ve telkinleriniz oldu?” sorularını yöneltince, Erdoğan söze örgütün “Şangay Beşlisi” olmaktan çıktığını söyleyerek başladı:
Ukrayna teşekkürü
“Teşkilatın şu an üye sayısı 9’a ulaşmış durumda. 3 gözlemci üyesi bulunuyor. Ayrıca bizim gibi diyalog ortağı olan 9 ülke var. Görüştüğüm liderlerin hemen hemen hepsi de özellikle Rusya-Ukrayna savaşında tansiyonu düşürmek için oynadığımız rol sebebiyle bize teşekkür ettiler. ‘Burada aldığınız rolden dolayı gerçekten sizleri takdir ve tebrik ederiz’ dediler. Hepsi ikili görüşmelerimizde gelip işi buraya bağladılar. Çünkü Rusya-Ukrayna Savaşında dünyadaki bu görünen güçler içerisinde ‘Ne yapabiliriz, bu işi nasıl çözeriz?’ gibi bir durum yok maalesef. Biz ise başından itibaren sürdürdüğümüz o denge politikasıyla gerek Batı’ya gerekse başta Amerika olmak üzere hepsine gereken cevabı, yaptığımız girişimlerle vermiş olduk.”
Hedef tam üyelik
Türkiye’nin Şangay Beşlisi’nin içerisinde üye olmadığın, Özbekistan’ın davetiyle kendisinin zirveye katıldığını anlatan Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile özel bir hukukunun olduğunu söyledi:
“Bu özel hukukumuz dolayısıyla beni ve İlham Bey’i buraya özel olarak davet etmiş oldu. Şimdi bundan sonraki süreç ise bu işin en ileri kademesine doğru atılacak bir adımdır. Bu adım da tabii önümüzdeki dönemin ev sahibi olacak Hindistan’daki görüşmelerde belki gündeme daha ileri seviyede gelecek. Üye olmak-olmamak hepsi ayrı ama bizim bu ülkelerle olan münasebetlerimiz, bu atılan adımla çok daha farklı bir konuma taşınmış olacaktır.”
Erdoğan, Hürriyet gazetesi Yazarı Ahmet Hakan Coşkun’un “Kastettiğiniz üye olmak mı? sorusuna “Tabii, hedef o” yanıtını verdi.
“Güzel bir anı oldu”
Erdoğan, Semerkant’ta Şangay İşbirliği Örgütü liderleriyle kendisini bir arada gösteren ve tüm liderlerin onu dinlediği, “gurur tablosu” olduğu yorumları yapılan fotoğraf karesiyle ilgili Ahmet Hakan’ın “Türkiye bu fotoğraf karesini konuşuyor. Fotoğraftan gördüğümüz, siz bir şeyler anlatıyorsunuz, diğer liderler de dinliyorlar. Hepsine birden hitap eder gibi bir haliniz vardı orada. Nasıl oluştu o kare ve ne anlatıyordunuz o anda?” sorusuna da şu yanıtı verdi:
“İlham Bey o koltuğu bana bıraktı, kendisi yandaki koltuğa geçti. Çoğu Rusça bildiği için tercüman da konuştuklarımızı Rusçaya çeviriyordu. Oradaki sohbetimiz tabii hepsinin bayağı hoşuna gitti. Güzel bir anı oldu.”