Türkiye-Çin ilişkilerinde Çin’in Uygurlara yönelik politikaları ve aşı meselesi tartışılırken yeni gündem Milli Eğitim Bakanlığı tarafından desteklenen “Hayalimdeki Çin” adlı bir resim yarışması.
Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından ortaöğretim kurumlarına gönderilen resmi yazının sosyal medyada paylaşılmasıyla birlikte pek çok kullanıcıdan tepki mesajları yağmaya başladı.
Tepkilere neden olan MEB’in yarışma ile ilgili resmi yazısı.
Hayalimdeki Çin resim yarışması 2016 yılından beri Uluslararası Bilimsel ve Kültürel Araştırmalar Vakfı (UBİKAV) tarafından düzenleniyor. Pandemi nedeniyle 2020 yılında bir yıl ara verilen yarışmaya katılım bu sene online olarak sağlanıyor.
Önceki duyuru davetiyelerinde UBİKAV ile birlikte Milli Eğitim Bakanlığı ve Çin Ankara Büyükelçiliği’nin logoları da yer alırken, bu seneki davetiyede Milli Eğitim Bakanlığı’nın logosu yok. Bu sene logonun kullanılmamasının bakanlık yetkililerince istendiği öğrenildi.
2016’daki ilk Hayalimdeki Çin resim yarışmasının sergi davetiyesinde MEB ve Çin Büyükelçiliği’nin logoları yer almış.
Yarışmanın sponsoru Çin devleti
Yarışma jürisi tarafından yapılan değerlendirmede ilk 10 arasına giren eser sahibi öğrenciler, 1000-3000 TL arasında değişen para ve 10 günlük bir Çin gezisi ile ödüllendiriliyor.
UBİKAV’ın internet sitesinde yarışmanın para ödüllerinin ve öğrencilerin Türkiye’den Çin’e seyahatinin Çin Ankara Büyükelçiliği bütçesinden; Çin gezisi sırasındaki konaklama, yemek gibi diğer masrafların Çin Kültür Bakanlığı bütçesinden karşılandığı belirtiliyor.
UBİKAV’ın internet sitesinde Hayalimdeki Çin resim yarışmasının sponsorunun Çin devleti olduğu bilgisi yer alıyor.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın yarışmaya katkısı resmi yazı üzerinden okullara bildirim yapılmasıyla sınırlı. Yarışma sonunda düzenlenen Çin gezisine her sene bir Milli Eğitim Bakanlığı bürokratı da katılıyor. 7 Mayıs günü MEB’den yapılan yazılı açıklamayla da bakanlığın projenin düzenleyicisi olmadığı vurgulandı.
Tartışılan vakıf: UBİKAV
Peki beş yıldır bu yarışmayı düzenleyen Uluslararası Bilimsel ve Kültürel Araştırmalar Vakfı yani UBİKAV nasıl bir vakıf ve Çin devleti ile ilişkisi ne?
UBİKAV’ın, Ankara Üniversitesi Sinoloji kürsüsünden Prof. Dr. Bülent Okay başkanlığında kurulduğu 1996 yılından 2015’e kadar kayda değer aktif bir faaliyeti olmadığı görülüyor.
2015 yılı Haziran ayında vakıf bünyesi içinde Çin Dili ve Kültürü Araştırma Merkezi ile Sinoloji Araştırma Merkezi adında iki merkez kuruluyor. Bu merkezlerin kurulmasının ardından 2015 Aralık ayında Hayalimdeki Çin Resim Yarışması’nın ilkinin duyurusu yapılıyor. O tarihten beri de vakfın kayda değer en önemli faaliyeti her yıl tekrarlanan bu resim yarışması.
Görüştüğümüz Türkiye’deki Uygur camiasından aydınlar 2015 yılında bu vakfın faaliyetlerinin hızlanmasının, 2015 yılı ve sonrasında Türkiye ile Çin arasındaki ilişkilerin yeni bir boyuta evrilmesinin ve Çin’in uluslararası propaganda çalışmasına hız vermesinin bir etkisi olabileceğini düşünüyorlar.
Haberimiz için görüştüğümüz UBİKAV’ın kuruluşundan itibaren başkanlığını yürüten Prof. Dr. Bülent Okay iddiaları yalanlayarak Türkiye ve Çin arasında kültürel ve bilimsel faaliyetleri geliştirmek amacıyla aktif girişimlerine Türkiye nezdinde 2011 yılından itibaren yoğunluk verdiklerini, daha önceki faaliyetlerine yeterli destek ve ilgiyi bulamadıklarını belirterek ilk olumlu yanıtı 2015 yılında Çin Büyükelçiliği’nin Kültür Müsteşarlığı’ndan aldıklarını anlattı.
Hayalimdeki Çin projesinde masraflarının karşılanması dışında Çin Devleti’nden herhangi bir destek almadıklarını ve bu proje dışında da Çin ile bir maddi ilişkilerinin olmadığını belirtti. Okay, 2017 yılında da Çinli öğrencilerin Hayalimdeki Türkiye içeriğinde resimler yapacağı ve ödülü de Türkiye gezisi olan bir proje için Türkiye’de Başbakanlık Tanıtma Fonu’na başvurduğunu fakat buna henüz bir yanıt alamadığını anlattı.
“Doğu Türkistan’a gitmek istedik”
Çin gezisi kapsamında her sene değişen seyahat planının Çin Kültür Bakanlığı tarafından belirlendiğini anlatan Okay, Doğu Türkistan bölgesine gitmeyi istediklerini ama henüz gerçekleşmediğini belirtti.
Uygur hassasiyeti konusunda gelen tepkilere de değinen Okay’ın görüşleri özetle şöyle:
“Uygurlar benim kardeşim, benim gözyaşım. Uygurlar ve Çin arasındaki çelişkiler Amerika ve Batı dünyası tarafından kaşınıyor. Bunda Doğu Türkistan’dan çıkan çeşitli Çin karşıtı örgütlerin Çin rejimine koz veren faaliyetlerinin de payı var. Eğitim kampı ya da toplama kampı diye adlandırılan yerlerdeki işleyişe dair detaylı bilgim yok. Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin son Cumhurbaşkanı Mesut Baykuzu’nun kızı Gültekin Baykuzu benim dostumdu. Pek çok Uygur dostum, arkadaşım ve öğrencilerim oldu. 2007 yılında Kocatepe Camisi’nde Gültekin Baykuzu Hanım’ın cenazesini 17 kişi kaldırdık. Şimdi beni ve vakfımızı linçleyenler yoktu.”
Onur Erkan
2009 yılında İstanbul Üniversitesi Prehistorya bölümünde lisans eğitimine başladı. Çeşitli yayınevlerinde çalıştı. Çeşitli dergiler ve internet haber platformlarında içerikleri ve yazıları yayınlandı.