1830’lu yıllarda Beyrut ve Halep’ten gelen yardımlarla kurulan ve Antakya’daki son sinagog olan Tarihi Antakya Sinagogu depremle birlikte büyük hasar aldı. Sinagogda bulunan el yazması parşömenlerden oluşan Tevrat tomarları çıkarılarak güvenli yerlere götürüldü.
Sinagogun aldığı hasarı Türk Yahudi Toplumu twitter hesabından “Tarihi Antakya Sinagogumuz ile beraber 2500 yıllık Yahudi hayatı da yaşanan bu büyük acı ile son buldu” şeklinde duyurdu.
Musevi Cemaatini üzen diğer bir haber daha Antakya Musevi Cemaati Başkanı Şaul Cenudi ve eşi Fortüne Cenudi’den geldi. Çiftin enkazdaki cenazelerine İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından ulaşıldı.
Şaul Cenudi’nin 2016’da verdiği bir röportaja göre Hatay’daki Musevi Cemaati’nin 23 asırlık bir geçmişi vardı. Cemaat Filistin, Suriye, İran ve Irak’tan gelip Hatay’a yerleşmişti.
Sayıları yirminci yüzyılın başlarında 1500’ü bulan cemaat 1942’de Varlık Vergisi ile Amerika ve Avrupa’ya, İsrail Devleti’nin kuruluşundan sonraki yıllarda parça parça İsrail’e, 1980 öncesi ise siyasi karmaşadan dolayı çeşitli yerlere göç etmişti.
Yıllar içinde sayıları azalarak en son 14 kişiye kadar düşmüştü. Cemaat Antakya’da birbirine yakın evlerde ikamet ediyor, genelde kumaş ticaretiyle uğraşıyordu.
Depremle beraber kalan üyelerin bir kısmı şehri terk ederken bir kısmı da hayatını kaybetti.
Yazar Hay Eytan Cohen Yanarocak’a göre, bu kayıplar ve sinagogun kullanılmaz hali göz önüne alınınca Hatay’da 2500 yıldır devam eden Yahudi yaşamı sona erdi ve bir tarih kapandı.
Şaul Cenudi Tarihi Antakya Sinagogu’nda.
Kaynak: