Dünya Ekonomik Forumu’nun geçtiğimiz haftalarda yayımladığı Küresel Cinsiyet Eşitsizliği 2021 raporunda cinsiyet eşitliğinin sağlanmasının mevcut ilerleme hızında 135,6 yıl süreceği öngörülüyor. Raporun da işaret ettiği gibi, bu nedenle toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasıyla ilgili çabaların sürekliliği önem kazanıyor.
Salgın sürecinde kadınların evden her şeye ve her yere -çalışan olarak işe, öğretmen olarak çocukların eğitimine, kadın olarak ev işlerine- yetişmeye çalışmasıyla birlikte daha da görünür hale gelen toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle mücadelede anlamlı ilerlemeler sağlamanın yollarından biri de çocukların cinsiyet eşitliği bilincini erken yaşlarda edinmesi. Çocuk bilincinin gelişiminde önemli yeri olan masallar, toplumsal cinsiyet algımızın şekillenmesini de önemli ölçüde etkiliyor.
Can Yayınları ve Odeabank işbirliğiyle Aralık 2020’de hayata geçirilen Eşit Masallar projesi, bu anlayıştan yola çıkarak en bilinen ve sevilen klasik masalları eşitlikçi bir bakış açısıyla yeniden yorumladı.
Psikolog Prof. Dr. Ayşe Bilge Selçuk’un içerik danışmanlığında; modern edebiyat yazarları Gamze Arslan, Mevsim Yenice ve Murat Gülsoy imzasıyla toplumsal cinsiyet eşitliğine uygun biçimde yeniden yorumlanan Eşit Masallar’ın ilk üç kitabının illüstrasyonlarını ise Sena Karakaş, Göktuğ Karahan ve Cemre Arslan yaptı.
Sindirella, Kırmızı Başlıklı Kız ve Rapunzel masallarıyla başlayan proje, 23 Nisan haftasında yayımlanacak iki yeni masalla devam edecek. Masal kitaplarına ücretsiz olarak tüm Odeabank şubelerden ulaşılabiliyor. Ayrıca isteyen herkes Eşit Masallar’ın dijital ve sesli versiyonlarını odeabank.com.tr adresinden edinebiliyor.
Masal kahramanları evrim geçiriyor
Kırmızı Başlıklı Kız masalında öncelikle ebeveynlerin rolü değiştirildi. Klasik masalda kurabiyeleri anne hazırlarken, yeni yorumda babanın da evde mutfak işleri yapabileceği, kurabiye pişirebileceği yer alıyor. Masalda ayrıca kızlar güçsüz, yardım bekleyen biri olmaktan çıkarılıp bilgili, ne istediğini bilen cesur bireyler olarak tanıtılıyor. Kötü kalpli üvey anne figürü masaldan çıkarılırken zayıf, güçsüz ve güvensiz Sindirella akıllı, bilgili ve kendinden emin bir karaktere bürünüyor. Klasik masaldaki ayakkabılar, günümüzde büyük önem verilen bilgiyle değiştiriliyor. Kurtarıcı prensini bekleyen Rapunzel bilge ve korkusuz bir genç kıza, kötü cadıysa akıllı ve toplum için çalışan iyi kalpli bir kadına dönüşüyor.
Masalların çocuk gelişimine etkisi ve eşitlik alanındaki rolü
İçerik danışmanı Prof. Dr. Ayşe Bilge Selçuk projeyi şöyle değerlendiriyor:
“Çocuğun henüz yabancısı olduğu bir hayatla tanışmasında, bu hayata dair zihinsel şemalar oluşturmasında masalların önemli bir rolü var. Dil gelişimi, bilişsel, sosyal, duygusal ve elbette ahlaki gelişim için de masalların etkisi büyük. Masalların toplumsal kadın-erkek rollerinin oluşmasında güçlü etkisi olduğu başka bir gerçek. Bu nedenle masalların yeniden yorumlanması, eşitlik için önemli bir adım. Masalların bu bakış açısına göre doğru yorumlanması, kız ve erkek çocuklarımızın eşit şekilde yetkinleştirilmesi, yaşam alanlarına eşit şekilde katılımlarının desteklenmesi anlamına gelir.”
Can Yayınları Genel Müdürü Ali Granit ise proje ile ilgili olarak, “Çok önem verdiğimiz bir konu olan kadın-erkek eşitliği kapsamında edebiyatımızın değerli isimleri, en sevilen masalları yeniden kaleme aldı, birbirinden yetenekli illüstratörler de çizimleriyle bu masalları destekledi. Yeniden yorumlanan masallarda kadın-erkek eşitliğini doğru ele almak ve bunu çocuklara en iyi şekilde aktarabilmek temel amacımızdı” diyor.