Vahap Coşkun

“İntikam, güçsüz olduğunuzda ve güçsüz olduğunuz için kalkışmak istediğiniz bir eylemdir; acizlik hissi geçer geçmez intikam arzusu da onunla buharlaşır.”

ABD, Fransa ve İngiltere ile de güvenlik bölgesindeki askeri rollerini görüşüyor. Son bilgiler, ABD’nin; Türkiye, Fransa ve İngiltere’nin beraber hareket edecekleri bir model geliştirmeye çalıştığına işaret ediyor. Buna göre, her üç ülkenin askeri güçleri kent merkezlerine girmeyecekler ve kırsal bölgelerde birlikte devriye görevi yapacaklar. Güvenlik, bu dört ülkenin işbirliği ve koordinasyonuyla sağlanacak.

Baykal’ın dışlayıcı siyaseti, CHP’ye bir gelecek kazandırmadı. Defalarca tecrübe edildi ama her seferinde gidip duvara çarptı. İktidar mücadelesinde partiyi sürekli geride bıraktı. Baykal’ın tarzından ne dün bir şey çıktı, ne de yarın bir şey çıkabilir. Eğer CHP ileri gidebilecekse, bu ancak Kılıçdaroğlu’nun geliştirmeye çalıştığı kapsayıcı siyaset ile olabilir. Ancak onun da önünde, iki büyük güçlük duruyor.

ABD ne Türkiye’yi ne de SDG’yi gözden çıkarma niyetinde. Trump’ın son görüşmede Erdoğan’a söylediklerinin benzerlerini Pompeo uzun süredir her vesileyle dillendiriyor. Türkiye ile köprüleri atmak da ABD’nin işine gelmiyor, SDG’yi tamamen Suriye ve Rusya’nın kucağına itmek de. Bu nedenle ABD, iki tarafın asgarî de olsa mutabık olabileceği bir formül üretmeye çalışıyor.

OHAL Komisyonu, Mehmet Altan’ın kamu görevinden ihraç edilmesine karşı yaptığı başvuruyu reddetti. Ne AYM ve AİHM’nin Altan lehine kararlarını dikkate aldı, ne de yargılamanın sonuçlanmasını bekledi. Altan ve avukatlarının ilk kez duyduğu ve itirazlarının alınmadığı bir idari soruşturma raporu ile kesinleşmemiş bir mahkeme kararına dayanarak Altan’ın başvurusunu geri çevirdi. Bu kararın da hukuktan döneceği kanısındayım.

SDG’yi SDG yapan ABD oldu. ABD, Türkiye’ye rağmen, SDG’ye hem askeri hem de siyasi olarak büyük bir destek verdi, eğitti ve silâhlandırdı. Böylece SDG, Suriye’de dikkate alınması gereken bir güce erişti. Kendisinin var ettiği bu gücün elinin içinden rakip gördüğü bir bloka kayıp gitmesi, ABD açısından bir fiyasko mânâsına gelir.

Gol bulmada sıkıntı yaşamıyor TS. İlk yarıda Kasımpaşa’nın (37 gol) ardından 32 gol ile ikinci sırada. Yani takımın ofansif gücü tatminkâr -- ama defansta problem var. TS, ilk yarıda 22 gol yemiş. Lider Başakşehir’in sadece 8 gol yediği düşünüldüğünde, yenilen gol sayısının çok fazla olduğu daha net anlaşılır.

Ankara bu kararla birlikte IŞİD ile mücadeleyi de üstlendi. Gerek Trump’ın gerek Erdoğan’ın beyanları, IŞİD ile mücadelede ihalenin Türkiye’ye kaldığını gösteriyor. Her iki lider peş peşe, IŞİD’in kökünün kazınması konusunda kararlılıklarını dillendirdiler. Velhasıl IŞİD’e karşı mücadelede kritik rol artık Ankara’nın. Bu rol hem bir fırsat hem de risk içeriyor.

Fırat’ın Doğusu çok zor bir bölge; zorluk, oraya müdahil olan aktörlerin sayısının fazlalığından kaynaklanıyor. İttifaklar geçici; bugün dost olanlar yarın düşmana dönüşebiliyor. Erdoğan daha dün Trump hakkında “Eyyy” nidalarıyla başlayan cümleler kuruyordu. Şimdi ise her ikisi de ne kadar güçlü ve iyi dost olduklarını vurguluyorlar.

Türkiye 31 Mart’ta aslında yerel seçim görünümlü bir genel seçim yapacak. İktidar değişmeyecek elbet; ancak çıkacak sonuçlar iktidar ve muhalefet kanadının mimarisine doğrudan tesir edecek.

Devlet, sürece özgü bir kanun da çıkardı. Bu kanun kapsamındaki görevleri yerine getiren kişilerin idari, hukuki ve cezai sorumluluklarının doğmayacağını hüküm altına aldı. Fakat böyle olmadı. Sürecin yaşandığı günlerde Erdoğan’ın “kandan nemalanmak”la suçladığı Bahçeli çizgisi geldi, Türkiye’ye hâkim oldu. O çizgi şimdi eski defterleri kendisinin uygun gördüğü yerden açıyor ve hesap soruyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Demirtaş ile ilgili sürece başından beri müdahil oldu. AİHM’nin Demirtaş’ın tutuksuz yargılanması gerektiğini belirten kararından sonra Erdoğan’ın “AİHM’nin kararı bizi bağlamaz. Gerekli hamleyi yaparız. İşi bitiririz” sözleri, hem Demirtaş’ı içerde tutmaya dönük bir siyasi iradenin varlığını, hem de bu irade doğrultusunda yargıya yapılan bir müdahaleyi yansıtıyordu.

Üçüncü grubun alâmeti farikası, iktidar ile aralarına herhangi bir mesafe koymamaları. İktidarın arkasında durduğu bir politikayı göğe çıkarıyor, karşı durduğu bir politikayı ise yerin dibine batırıyorlar. Duracakları yeri iktidara göre ayarlıyorlar.

Çatışma çözümü disiplininde birçok modelden bahsedilir -- İspanya Modeli, Güney Afrika Modeli, Kolombiya Modeli, Kuzey İrlanda Modeli gibi. Eğer ilerde bir “Türkiye Modeli”nden bahsedilecekse, Akil İnsanlar bu modelin çok önemli yapı taşlarından biri olacak.

FB maçının en güzel taraflarından biri de, TS’nin ilk onbirinde altyapıdan gelen dört oyuncunun forma giymesiydi. Abdulkadir ve Yusuf’a artık aşinayız. Bir maçla erken hüküm vermek doğru değil ama Uğurcan’ın kalede, Hüseyin’in de savunmanın ortasında sırıtmadığını gördük. Onlarda ısrar edilmeli, hatalarında yanlarında durulmalı. Gerek onların zihni/fiziki gelişimlerini sağlamak ve gerek diğer gençlerin önünü açmak için altyapının üzerine daha fazla eğilmeli.

Türkiye, AİHM kararının temyiz edileceğinden ve henüz kesinleşmediğinden bahisle, Demirtaş’ı içerde tutmayı sürdürebilir. Ancak, Demirtaş’ın tutukluluğunun devamının bir hak ihlali oluşturduğunun AİHM’de oybirliğiyle tespit edildiği unutulmamalıdır. Tutukluluğun devam ettirilmesi, bir taraftan Demirtaş’ın mağduriyeti uzatacak diğer taraftan da Türkiye’yi yükümlülüklerini ısrarla ihlal eden bir ülke durumuna sürükleyecektir.

Peşi sıra gelen galibiyetler Malatya’yı havaya sokmuş. Taraftar gözünü yukarı dikmiş. Maç bitmiş. Malatyalılar sevinçli, ben boynu bükük, stattan ayrılıyoruz. Önümde bir baba-oğul; çocuk 12-13 yaşlarında. Sarı-kırmızılı kaşkolü bağlamış boynuna, babasının yanında hoplaya zıplaya hoplaya zıplaya ilerliyor. Bir yandan da soru yağmuruna tutuyor babasını. Hafiften kulak kabartıyorum ona.

Operasyon, akla ziyan; evvela yapılma yöntemiyle. Zira Savcılıktan bir davet almaları durumunda bu insanların davete icabet edecekleri ve gidip ifade verecekleri tartışma götürmez. Onları çok tehlikeli suçlularmış ve suçüstü ele geçirilmişlermiş gibi böyle gece yarılarında veya sabahın kör saatlerinde evlerini basarak gözaltına almak öncelikle hukuka aykırı. Ayrıca ayıp da.

Türkiye’de bazı yorumcular, bu kararı bir “göz boyama” olarak niteliyor. Oysa PKK, bunun bir göz boyama ya da boş bir tehdit olmadığının ayırdındadır. Nihayetinde Öcalan’ı dünyanın bir ucundan alıp Türkiye’ye veren de ABD idi.

Her şeyden önce burası bir tartışma mekânı; kentin, bölgenin, ülkenin ve dünyanın gündemindeki konular burada derinlemesine masaya yatırılıyor. Öyle hep aynı sesin yankılandığı bir yer de değil; aksine, konferanslarda, sempozyumlarda, panellerde farklı perspektifler karşı karşıya geliyor. Karşıt görüşlerin mensupları yan yana durabiliyor, aynı masa etrafında bir konuyu enine boyuna müzakere edebiliyor.

HDP’de oluşturulan yeni mimari, Demirtaş’ın HDP’deki etkinliğini azaltmaya çalışıyor. Demirtaş’ın HDP dışında bir yolu yok; zaman zaman cezaevinden yaptığı müdahaleleri, onun bu harekette söyleyecek sözü olduğunu ve kendisini işlevsizleştirmeye dönük faaliyetlere karşı durmaya devam edeceğini gösterme çabası olarak değerlendirmek mümkün.

MHP’nin Mart’ta yalnız başına kantara çıkacak olması son seçimdeki seçmen eğilimlerinin devam edip etmediğini göstermesi açısından oldukça önemlidir. Eğer 24 Haziran’da olduğu gibi akış AK Parti’den MHP’ye doğru olursa MHP’nin gücü artar. Ancak akış terse döner de MHP belediyelerini kaybeder ve seçimden düşük bir oyla çıkarsa, partinin siyasetteki yeri yeniden tartışma konusu olur.

Kolombiya’da barış anlaşmasının aleyhtarı olan medya, FARC liderlerinin kışkırtıcı ifadelerini büyüterek veriyordu. Kolombiya halkının küçük düşürülme duygusunu ve korkularını körüklüyordu. Toplumun büyük kesimi FARC’tan nefret ediyordu. FARC’tan gelen provokatif açıklamalar, muhalefete arayıp da bulamadığı bir fırsat tanıyordu.

Büyükada, Yücel, Brunson ve Kavala davaları birlikte değerlendirildiğinde şöyle bir noktaya varılıyor: İktidarın iç ve dış siyasette bazı ihtiyaçları doğuyor. Güvenlik ve yargı makamları bu ihtiyaçlara binaen soruşturmalar yürütüyorlar, davalar açıyorlar. Bu davaların seyrini ve sanıklarının hukuki durumlarını –doğal olarak- yine bu siyasi ihtiyaçlar tayin ediyor. Eğer sanıkların tutuklu olmasında bir fayda umuluyorsa, sanıklar içerde tutuluyorlar. Yok, eğer sanıkların salıverilmesinin siyaseten daha işlevsel olacağı düşünülüyorsa o zaman tahliye kararları veriliyor.

Salt askeri yöntemlerle mutlak bir zafere de çözüme de ulaşılamaz. Çözüm siyasettedir. Siyasi bir sürecin yokluğu tehlikelidir. Çünkü toplumdaki umutları tüketir. Oysa bir çatışmadan yakayı kurtarmak için her daim umuda ihtiyaç vardır. Barışa ulaşmak kolay değildir, çabalar bazen topallayabilir, süreçler durabilir. Ama bir sürecin bütünüyle yıkılmasına izin verilememelidir.

Türkiye’de uzun bir süredir Kürt meselesi üzerine bir kamusal tartışma yok. Çözüm sürecinde masaya yatırılan ve hakkında uzun boylu analizler yapılan temaların yanından-yöresinden dahi geçilemiyor. Demokratik alan giderek daralıyor. Sistemdeki otoriter doz artıyor. Mevcut atmosfer siyasi bir çözümü konuşmayı cesaretlendirmiyor.

Rusya ve ABD’nin teklifleri birlikte değerlendirildiğinde, büyük ölçüde örtüştüğü görülür. Üç temel konuda uzlaşma var: Bir, Suriye laik ve demokratik bir devlet olarak örgütlenecek. İki, Suriye’nin toprak bütünlüğü muhafaza edilecek. Ve üç, Suriye’de adem-i merkeziyetçi bir yapı tanzim edilecek.

Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa izlenimlerini yazdı Altaylı. Muhtemelen Gaziantep’te gördüklerini de paylaşacaktır. Onun bölge izlenimlerini herkesin okumasını tavsiye ederim. Ben okurken Mardin Emniyet Müdürü’nün “terör örgütü uzantısı parti” ifadesine takıldım. Konuşmada bir kere geçmesine karşın bir zihniyeti mükemmelen yansıttığı için bu ifadenin üzerinde durulmaya değer.

Moskova ve Ankara’nın Suriye’de rejim ve muhalifler arasında silâhlardan arındırılmış bir bölgenin kurulması hususunda uzlaşmaya varmalarını, Erdoğan’ın hesabına büyük diplomatik bir başarı olarak kaydetmek gerekir. Ancak bütün göstergelerin, Soçi’de nihai değil ara bir çözüme ulaşıldığına işaret ettiği de unutulmamalı.

Dünden bugüne değişen pek bir şey yok. Geçmişte kendilerini hedefe koyanlar gibi şimdi de mevcut iktidar ve onun taraftarları, bütün bir toplumu “biz ve onlar”, “iyi ve kötü”, “dost ve düşman” gibi saflara sıkıştırıyor.