Yasemin Akyol Başar/Melbourne

Rusya’nın Ukrayna’ya askeri operasyon düzenleme riskinin gündemde olduğu bu günlerde, aslında Rusya’nın yıllardır asimetrik şekilde tüm dünyayla savaşta olduğu gerçeğini de atlamamak lazım. Bu hafta Rusya’nın casusluk faaliyetleri Avustralya’da en çok tartışılan konulardan biriydi. Avustralya istihbaratının başındaki Mike Burgess, Tinder, Whatsapp üzerinden gelen romantik mesajlar için uyardı: “Eğer yapılan teklif doğru olamayacak kadar iyiyse, doğru değildir.”

Birkaç ay sonra Avustralya’da seçimler var. Başbakan Scott Morrison da uzun yıllardır ülkeyi yöneten Liberal-Ulusalcılar koalisyonunun tartışmasız lideri olarak seçimlere girecek. Ancak Morrison’ın başı büyük belada. En son yurt dışına gittiğinde Macron, kendisini yalancılıkla suçlamış, Biden da, Macron’a hak verdiğini ima etmişti. Bir anda herkesin şamar oğlanı haline gelen Başbakan en son 2021’de ‘Yılın Avustralyalısı’ seçilen ve kadın tacizi karşıtı aktivist Grace Tame’den bir şamar yedi. Zoraki olarak Başbakan’la buluşan Tame, onu erkeklerden çok kadınlara ilk isimleriyle hitap etmekle suçlayıp, bunu düzeltene kadar ona “Scott” diyeceğini açıkladı.

Avustralya’da her yıl topluma en fazla hizmette bulunmuş kişilere verilen Order of Australia Nişanı’na bu yıl layık görülen Melbourne’dan Hilkat Özgün’le konuştuk. On yıllardır Avustralya’daki Türk toplumuna hizmet eden ve her fırsatta Türk kültürünü Avustralyalılara tanıtmak için birçok faaliyete öncülük eden Özgün’e göçmen bir kadın olarak başarılarının sırrını sorduk.

Dünya’nın 1 numaralı tenisçi Novak Djokovic, 11 günlük süren vize mücadelesini kaybetti. Avustralya'da 3 hakimden oluşan Federal Mahkeme, Avustralya Açık Tenis Turnuvası katılımcıları için zorunlu tutulan Covid-19 aşısını yaptırmayan Djokovic'in itiraz başvurusunu reddetti. Djokoviç’in vize iptalini onaylayan hakimler, Sırp raketin sınır dışı edilmesine karar verdi. Son kararı mahkeme alsa da sınır dışı edilme kararı baştan sona siyasi.

Avustralya Göç Bakanı Alex Hawke’ın vizesini iptal etme kararı sonrası dünyanın bir numaralı erkek tenisçisi Novak Djokoviç’in Avustralya Açık’ta mücadele edebilmesi pamuk ipliğine bağlı. Djokoviç’in en büyük avantajı, ilk vize kararını iptal eden yargıç Anthony Kelly’nin bu sefer de davaya bakacak olması. Ancak yargıçın Djokoviç’i yine haklı bulup Göç Bakanı Hawke’a tenisçiye vize verilmesi emri vermesi ihtimalinin son derece düşük olduğu yorumları yapılıyor.

Avustralya’da mahkeme, aşı karşıtı tenisçi Novak Djokoviç’in lehine sonuçlandı. Yargı, Avustralya Açık Tenis Turnuvası’na katılmak için Melbourne’e gelen Djokovic’in savunmasını kabul ederek hükümetin vize iptal kararını kaldırdı. Ancak Avustralya vatandaşları karardan çok da memnun görünmüyor…

Sezonun ilk grand slam tenis turnuvası olan Avustralya Açık 10 gün sonra başlıyor. Ancak şu anda konuşulan tek şey, dünyanın 1 numaralı raketi Novak Djokoviç’in turnuvada yer alıp alamayacağı. Novak Djokoviç, Avustralya Açık'a katılmak için tıbbi muafiyet aldı ancak ülkeye girerken vizesinde ‘pürüz’ olduğu anlaşıldı. Djokoviç COVID-19 aşısına karşı tutumu yüzünden hem tüm Avustralya’nın öfkesini çekti hem de dünyanın gelmiş geçmiş en iyi tenisçisi olma planlarını ertelemek zorunda kaldı.

2018’de ‘gaslighting’ yılın en popüler ikinci kelimesi seçildi. Karşıdakini manipüle ederek gerçeği, doğru ve yanlışı ve hatta sonunda kendisini sorgulamasını sağlamak demek. Almancası “Zersetsung.” Stasi, muhaliflerin hapse atılması veya öldürülmesinin uluslararası tepki çekmesi üzerine ‘zersetsung’u geliştirmişti. Amaç muhaliflerin kendine güvenini ve kendine saygısını içten çürütmekti. Doğu ve Batı Almanya’nın birleştiği 1990’a kadar yaklaşık 10 bin kişinin ‘zersetzung’a maruz kaldığı kanıtlandı. 140 bin Stasi elemanı ve muhbiri de ‘zersetzung’un başarılı olması için çalışmıştı.

Avustralya’nın önce gelen sabah programlarından Weekend Sunrise’ın sunucusu Matt Doran ekibiyle birlikte 17 saat yol kat edip Sydney’den Londra’ya kariyerinin en önemli röportajlarından biri için uçtu. 1 milyon Avustralya dolarlık bir anlaşmayla Adele’le son albümü “30” çıkmadan önce Avustralya’daki tek röportaj hakkını kanal satın almıştı. Röportaj bitti, Adele Doran’a “Albümü nasıl bulduğunu” sordu. Doran albümü dinlememişti. Olanlar oldu.

İsminin önünde profesör yazıyor diye söylediklerini dinlememiz gerektiğini düşünenler, bir daha düşünsün. Dünyayı kasıp kavuran entelektüellik karşıtı akım, küresel ısınmadan ekonomik stratejilere, insanlığın ilerlemesini sağlayan her şeye savaş açmış durumda.

Sosyal medya platformlarında Melbourne menşeli bir video dolaşıyor. Avustralyalı cinsellik eğitimcisi Deanne Carson’ın “Bebeklerin altını değiştirirken rızasının alınması gerektiği”ni söylediği video. Burada da biraz tuhaf karşılandı. Ancak konuşmayı birkaç saniyeye sığdırılmış “alt değiştirme” kısmından alırsanız konunun özü gözden kaçmış oluyor. Deanne Carson, canlı yayında yaptığı o konuşmada “rıza” kavramının önemine dikkat çekiyor ve bunu öğretmek için bebeklikten itibaren eğitmek gerektiğini söylüyor.

Bazen gün o kadar kötü geçer ki, “Keşke hiç dışarı çıkmasaydım” dersiniz. Avustralya Başbakanı Scott Morrison, önce G20, ardından da İskoçya’daki COP26 İklim Zirvesine katılımının ardından ihtimal ki böyle düşünüyor.

Atmosferi en fazla kirleten ülkelerden biri olan Avustralya’nın başbakanı Scott Morrison, 2050 sıfır emisyon hedefini açıklamadan İskoçya’ya gitmesi durumunda menüde kendisinin olacağını bildiği için son haftalarda koalisyon ortağıyla pazarlıklar yapıyordu. Son ana kadar COP26’ya katılıp katılmayacağı bile belirsizdi. Ama toplantının organizatörünü de kızdırınca geri adım attı. COP26 İskoçya’da düzenlendiği için organizatör doğrudan Kraliçe Elizabeth II. Liz, Avustralya anayasasına göre buraların da patronu.

Irak ve Afganistan’a demokrasi getiren Amerikalılar gözlerini son zamanlarda COVID-19 tedbirleri altında yaşayan Avustralya’ya dikti. Texas senatörü Ted Cruz Avustralya’daki aşı yasağını eleştirdi. Amerikalı muhafazakâr yorumcu Candace Owens, Covid önlemleri yüzünden Avustralya hükümetini Taliban’a benzetip “Avustralyalara özgürlüklerini vermek için Avustralya’yı ne zaman işgal ediyoruz?” dedi. Fox News’un en çok izlenen yorumcusu Tucker Carlson Avustralya’nın totaliterleşmeye doğru adım adım ilerlediğini söyledi.

Avustralya nüfusunun yarısı koronavirüsle normal hayata hazırlanırken diğer yarısı da hala koronavirüs öncesi dönemde yaşıyor. Bazı eyaletler aşılamayı hızlandırıp sınırları açma derdinde... Bazıları ise hiç acele etmiyor...

Avustralya’da pandeminin en kritik dönemine girilirken Covid-19’la mücadelede ön saflarda yer alan bir siyasetçi istifa etmek zorunda kaldı. Ülkeler yüz yılda bir görülen bir krizle savaşırken yolsuzluk veya kamu güvenini ihlal gibi nedenlerle yöneticileri değiştirmek sorumsuzluk mudur? Yoksa asıl sorumsuzluk çeşitli mazeretlerle yolsuzluğu ciddiye almamak mı? Bu bir siyasi kültür meselesi...

Fransa’yı küstüren Avustralya, ABD-Çin arasında önümüzdeki on yıllara damgasını vuracak 21’inci yüzyılın Soğuk Savaş’ında safını belli etti. Türkiye ise Rusya ile ABD arasındaki denge politikasıyla geçmiş yüzyılın Soğuk Savaşı’nı tekrardan yaşamaya niyetli gibi...

Canlı yayında nişanlısının, tüm dünyanın gözleri önünde başkasıyla sözlendiğini öğrenen birinin tepkisini gösteren Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avustralya’dan büyük elçisini geri çekti. Silah endüstrisi ciddi iş. Duygusallık lüks. “Denizaltımı almadın” krizini aslında Avustralya başbakanının dünyaya verdiği bir diplomasi dersi olarak görmek de mümkün...

Avustralya’da delta varyantının neden olduğu üçüncü dalga sıfır vaka hedefini altüst etti. Buna rağmen yasaklarda da esnemeler başladı ve yetkililerden “COVID’le yaşamak için aşıya odaklandık” açıklamaları geliyor. Ve daha önce hiç bahsi geçmeyen terimler de ortaya çıktı. Bunlardan biri “Kabul edilebilir ölüm sayısı”

24 Ağustos 2001’de 20 metrelik bir balıkçı teknesindeki 438 kişi, Hint Okyanusu’ndaki Avustralya’ya ait Christmas Adası ile Endonezya arasındaki uluslararası sularda görüldü. Afganistan’dan kaçan 369 erkek, 26 kadın ve 43 çocuk, teknenin güvertesine “Yardım” mesajı yazan sığınmacılar okyanusun ortasında beklemeye başlamıştı... Ölüm kalım mücadelesi verdikleri sırada imdada Norveç bandralı Tampa adlı gemi yetişti. Geminin kaptanı Arne Rinnan, Avustralya’nın tehditlerine rağmen içlerinde hastaların da olduğu mültecileri Avustralya kara sularına soktu. Verdiği bu riskli karar yüzünden Norveç’in en büyük madalyasını aldı. Tampa Krizi yüzünden Avustralya mülteciler konusunda Pasifik Çözümü adlı tartışmalı bir politikayı benimsedi

Avustralya’da pandeminin başından bu yana, belirli aralıklarla 200 günümüzü karantinada geçirmişiz. Ancak bu kez karantina yetmiyor anlaşılan. “Ülkede 0 Covid-19 vaka” politikası, delta varyantına yenildi. Bugün de 65 yeni vaka açıklandı. Türkiye’deki arkadaşlarım bu vaka sayılarının nezle ile karıştırıldığını ileri sürse de, burada protestolar başlamış durumda. Ülkece tedirginiz! Ülkedeki diğer gündem ise Afganistan. 3000 Afganlı Avustralya’ya getirilecek. Sayının artırılması için baskı var.

“Avustralya yuvanız olmayacak!” Avustralya resmi makamlarının, ülkeye illegal yollardan iltica etmeye çalışan mültecilere yönelik hazırladığı afiş bu… Şehir merkezindeki katedralde boydan boya “Mültecileri evlerinde hissettirelim!” afişini görenler ilk anda “Buraya mülteci olarak gelmek kolay olmalı” diyebilirler. Demesinler! Zira dünyanın en başarılı göçmen ülkelerinden biri olan Avustralya, mülteciler konusunda çok katı kurallara sahip…

Avustralya’da yangınlar 240 gün sürdü. Ülkede gencinden yaşlısına, tam anlamıyla seferberlik ilan edilmişti. Bir yandan devasa yangınlarla mücadele eden ülkede, diğer yandan ülke içinde ve ülke dışında kampanyalar başlatıldı. Bu kampanyalar kapsamında yarım milyar dolar bağış toplandı. ABD, Yeni Zelanda, Singapur, Japonya, Kanada gibi ülkelerden Avustralya’ya destek ekipleri gönderildi. Türkiye bile yardım teklif etti.

2019’un eylül ayında başlayan yangınlar, 2020’nin mart ayına kadar sürmüştü. Tam 240 gün! 180 bin kilometre karelik ormanlık alan kül oldu. Gözünüzde canlandırabilmeniz için şöyle söyleyeyim; Suriye’nin yüz ölçümü 185 bin kilometre kare. Ve yalnızca Yeni güney Galler Eyaleti’nde 112 ayrı yerde yangın başladı. Evet, aynı anda, eş zamanlı yangın başlayabiliyor. Yangınların nedeni ise iklim krizi!

İnsanlığın en zinde, enerjik ve üstün örnekleri şu anda Tokyo’da bir arada. Kalan biz dünyalılar ise evlerimizden onların başarılarına ortak oluyoruz. Bu arada 2032 Olimpiyatları’nın da Avustralya’da, yani buralarda yapılacağı müjdesini aldık. Kocaman ülke! Brisbane neredeyse bin 500 kilometre uzaklıkta ancak olimpiyatlar için gidilir yine de...

1980’de darbeden bir hafta önce doğmuşum. Yirmilerimi 11 Eylül 2001’in gölgesinde geçirdim. Kırklarıma da pandemiyle girdim. Hesaplarıma göre altmışlarımda umarım dünyayı meteora karşı koruyacak bir teknoloji geliştirmiş oluruz.

Diyarbakır Bağlar Belediye Başkanı Hüseyin Beyoğlu’nun kendisinin hazırlattığı video sırasıyla; şaşırma, başkasının adına utanma, kanalı değiştirmeye çalışma safhalarını ardı sıra yaşatıyor insana. Ancak o kişinin ve daha nicelerinin makam anahtarlarını kimden aldıklarını, ikballerini kime borçlu olduklarını hatırlayınca böyle bir şey yapmalarının gerekli olduğunu fark ediyorsun birden.

Avustralya pandemiyle mücadelenin en başarılı ülkelerinden biriydi. Ada olmanın avantajıyla sınırları kapattılar. Sadece 30 bin kişi virüsü kaptı ve 910’u hayatını kaybetti. Aşıda da hızlı başladılar. Nüfustan çok aşı tedarik edildi. Ama bütün yumurtaları tek sepete kondu, AstraZeneca’ya ağırlık verildi. Bu aşının 50 yaşından gençlerde yan etkileri çıkınca sadece 60 yaş üstüne yapıldı. 25 milyonluk ülkede dört ayda sadece 6.4 milyon aşı yapıldı. Koronadan 50 bin insanın hayatını kaybettiği Türkiye’de 40 milyon doz aşı yapılmış. Nüfusun yüzde 17’si çift doz aşı olmuş. Buradan bakınca, Türkiye’deki sağlık sistemine, sağlık çalışanlarına imrenmiyor değilim.

Sert, taviz vermeyen, dinlemeyen, had bildiren, bağırıp- çağıran maço siyasetin bizi nereye getirdiğini hepimiz gördük. Artık sakin, dinleyen, anlayan, duygusal, empati sahibi siyasetçilerin ne yapacağını öğrenmenin zamanı geldi. Mesela Yeni Zelanda’nın 40 yaşındaki başbakanı Jacinda Ardern gibi. Takipçileri Aziz Jacinda diyor. Bazen Avustralyalılar sosyal medyadan Yeni Zelandalılara “başbakanları değiştirelim mi” çağrısı yapıyor. Biliyorum, şimdi bu nerden çıktı, ‘daha yeni Jacinda Ardern övdüm de geldim’ diyenleriniz vardır. Buyurun biraz da birlikte övelim, içimiz ferahlasın

Bugün Avustralya polisinin açıkladığı küresel uyuşturucu operasyonunda, İstanbul’da yaşayan uyuşturucu baronu Hakan Ayık’ın polise nasıl “farkında olmadan” yardım ettiği belli oldu. Taktik şu: Polis ANOM adlı şifreli uygulamayı geliştiriyor ve bir “gangster influencer”a veriyor. O da tüm mafya dostlarıyla paylaşıyor. Avustralya federal polisinin bunun için seçtiği influencer ise bizim Facebook gangsterinden başkası değil. Bir ajan üzerinden Hakan Ayık’a AN0M’u satmışlar. O da arkadaşlarına telefonu övmüş.