Yıldıray Oğur

Hoşunuza gitsin ya da gitmesin siyasi oy verme davranışlarının temelini kimliklerin oluşturduğu bir ülkeden bahsediyoruz. Bu yüzden 30 senedir HDP gibi bir parti var, bu yüzden laikler ve Aleviler CHP’ye dindarlar AK Parti’ye, milliyetçiler MHP ve İYİ Parti’ye oy verirken çok düşünmüyor. Bu gerçeği teoriye uymadığı, sevmediğiniz için değiştiremiyor, bununla kavga etmek gibi deneyenlerin hepsinin yenik çıktığı beyhude savaşlara da girmiyorsanız yapacağınız tek bir şey var: Esnemek, değişmek, kendini sorgulamak. Kılıçdaroğlu belki büyük bir siyasi deha, bir düşünce adamı, teorisyen değil ama bu açık gerçeği görecek kadar siyasetin içinde ve seçim matematiği anlayacak kadar seçime girmiş ve tabii pek çok partidaşı gibi köşeli bir ideolojik katılığın içinde olmayan pragmatik bir siyasetçi.

Kısa vadeli iktidar hesapları için bu açılımı küçültmeye çalışanlar olacaktır. Ama uzun vadeli toplumun menfaatlerini düşünenler için eski defterleri karıştırmayı bırakmak, direne direne elde edilmiş bu büyük zaferi kutlama vakti…

Mersin saldırısı analizlerindeki temel yanlış, PKK’yı siyasi ve rasyonel düşünen, Türkiye’deki siyasi gerçekliğin içinde yaşayan ve önceliği siyasi olan bir örgüt olarak görmekten kaynaklanıyor. Halbuki PKK başka bir dünyada yaşıyor, onların öncelikleri ve içinde yaşadıkları gerçeklik bizimkinden farklı. Yani çok karanlık bir oyun oynanmıyor, her şey gözümüzün önünde oluyor.

Esas tuhaf olanı ve büyük bir sessizlikle karşılananı Emre Olur’un ifadesinde söylediği “Ankara Siber’de çalışırken Beyaz TV’de” diye devam eden itirafı. Ankara Siber dediği bir şirket değil. Emniyet’in Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. Beyaz TV’de Melih Gökçek’in oğluna ait bir kanal. Peki nasıl oluyor da o yıllarda 22 yaşında olan genç bir çocuk emniyetin siber biriminde çalışırken, bir televizyon kanalına siber güvenlik uzmanı diye çıkarılıp, sosyal medya mesajları üzerinden insanlar hakkında suçlamalarda bulunabildi? Bu görevi Emre Olur’a kim vermişti? Kim ona bu sahte tweetleri ve hatta bazı özel Whatsapp yazışmalarını servis etmişti?

İtalyan kara sularının göçmenlere tamamen kapatılmasını savunan Meloni’nin Afrikalılar da pek umurunda değil. Ama Türkiye sağıyla soluyla içinde Batı karşıtlığı, emperyalizm geçen her konuşmaya bayılıyor. Ayrıntılarla ilgilenmiyor. Ama günün sonunda Avrupa’nın en geri, en ırkçı, en aşırı sağcılarının hamasi konuşmaları Türkiye’de beğeni rekoru kırıyor. İslam’dan ve Müslümanlardan nefret eden bir İtalyan siyasetçi, hacı amcaların Whatsapp gruplarında dolaşabiliyor. Twitter hesabında bile Arapça Nun harfi var. Nasıranın Nunu bu IŞİD’in Hristiyanların evlerine koyduğu işaretti Nun harfi. Meloni de İslamcı terörizm tehlikesi unutulmasın diye hesabında tutuyor bu işareti.

1950’lerin sonunda İran’a bakınca Süreyyacılar ve Farahçılar olarak bölünen dünya, bugün bütün olarak Mahsa’nın ve onun için mücadele edenlerin yanında. Ama İranlılar ilk kez sokağa çıkmıyor ve ilk kez de elleri boş evlerine dönmeyecek. Çünkü hala ortada elle tutulacak bir alternatif yok.Ama İran’a bakınca hala meselenin İslamcıların başının yeterince ezilmemiş olmasını zannedenler bunun çok farkında görülmüyor.

Türkiye’de Cumhurbaşkanı’na New York’ta Amerikalıların ulaştığı kadar kolay ve rahat ulaşmak pek mümkün değil. Parkta yürürken bir anda karşınıza çıkabilecek bir Cumhurbaşkanımız yok. Televizyonda bitmeyen uzun konuşmalar dışında, Cumhurbaşkanı’nı ancak her yerde bir koruma ordusunun arkasında, bitmeyen konvoyların içinde, büyük kalabalıkların karşısında bir kürsüde görebilirsiniz. Ya da uslu bir vatandaş olursanız onu seçilmiş bir grubun içinde görebilirsiniz.

Türkiye, Şangay İşbirliği Örgütü’ne diyalog partneri olduğu 2013 yılından bugüne kadarki hiçbir zirveye başbakan ve Cumhurbaşkanı düzeyinde katılmadı. Aslında Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanı’nın görünen programında bu zirveye katılmak yoktu. Ta ki 5 Ağustos gününe kadar. Peki ne oldu da Cumhurbaşkanı, 2022 yılında birden Özbekistan’daki zirveye katılmaya karar verdi? Türkiye’nin motivasyonu neydi?

Muhalefetin en büyük partisi olan CHP, dost partilere milletvekili vermekten, listelerinde yer açmaya kadar fedakarlık örnekleri göstermişken, Kılıçdaroğlu sürekli dostlarıyla kazanmaktan bahsedip, kararların Altılı Masa’daki partilerle birlikte alınacağını vurgularken bu masa altı tekmeler daha fazla göze batıyor, ahlaken de yanlış görünüyor. Tam da bu güvensizlik yüzünden İYİ Parti uzun süredir rafından indirilmeyen ideolojik eleştirilerin hedefi olmaya başladı. Bir grup ihtiraslı ve kariyerist genç entelektüelin ittifakı küçümseyen tavrı ve siyaset erbabı politikacıların taktik hamleleri eve kurt getirdi.

Kraliçe, Türkiyeye üç kez gelmişti. 27 Mayıs darbesinden on ay sonra, 12 Mart muhtırasından yedi ay sonra ve AK Parti kapatma davasından iki ay sonra… Komplo teorisyenlerinin bu dikkat çekici tesadüfü atlaması çok şaşırtıcı. Ama zamanlaması manidar olan Kraliçe’nin Türkiye ziyaretleri değildi, Türkiye’nin zamanlaması manidar olmayan normal bir zamanına denk gelememek de Kraliçe’nin suçu değildi.

Herhalde Ankara Üniversitesi SBF'den mezun olan biri veteriner hekim olmazdı. En azından bu hayvanlar için iyi olmazdı. Ama insanlar için fark etmiyor anlaşılan. İzlenme rakamlarına, kitap satışlarına bakılırsa veteriner hekimlik okumuş biri stratejist olarak çok iyi bir kariyer yapmış durumda. Fizikçi, siyaset bilimci, veteriner stratejist, her konuda uzman avukat, komplo teorilerinde ihtisas yapmış emekli asker, parti militanı gazeteci, araştırma yapmaya vakti kalmayan araştırmacı… Birlikte programlara çıktıkları diğer uzmanların titrleri etkileyici ama söylediklerine bakınca titre de çok aldanmamak gerektiğini düşünüyor insan. Her akşam Türkiye ciddiyetle bu insanları izliyor.

AYM 2021’de 11.932 başvurudan 11.830’unda en az bir hak ihlali tespit etmiş, sadece 102’sinde hak ihlali yok demiş. Yargıtay 69.205 dosya onamış, 81.692 dosyayı ise bozmuş. Affa rağmen 275.843 mevcutlu hapishanelerde 314.502 kişi var.

İktidar seçkinlerinin yaptığı her şey, söyledikleri her söz ya da iktidar çevresinde işlenmiş her suç, yolsuzluk, ahlaki yozlaşma bir anda milyonlarca insan hakkında insafsız sosyolojik tespitlere dönebiliyor.“Siyasal İslamcı” terkibi bir zamanların “Komünist”i, “mürteci”si, “bölücü”sünün yerini almış durumda. İslamcı zaten siyasi bir kavramken, başına siyasal vurgusu neden konulduğu da anlaşılamayan bu totolojik yafta, ardından “ahlaksızdır”, “yalancıdır”… diye hakaretlerin sıralanabildiği bir küfür girizgahına dönüştü.

Koca koca bakanların kınama mesajları yayınladığı, savcıları, mahkemeleri acil duruma geçiren bu büyük Gülşen krizi masanın ancak birkaç dakika ilgisini çekiyor. Erdoğan ve Cumhur İttifakının yüzde seksen oy aldığı Arap Sünni ve dindar Rehyanlı’daki AK Partili seçmenlere Ankara ve İstanbul’daki İslamcı elitlerin dertleri pek heyecan verici gelmiyor anlaşılan. İktidarın en güçlü olduğu ilçelerdeki bu şaşırtıcı eleştirellik düzeyi, gelecek seçimlerde en azından AK Parti’ye bir fatura kesileceğinin işareti. Erdoğan’a destek ise azalsa da sürüyor.

Geçen haftanın en önemli haberlerinden biriydi: “Cumhuriyet tarihinde bir ilk: Türkiye Ermeni toplumundan Berk Acar kaymakam olarak atandı.” Peki bir Ermeni kaymakam atamak neden Cumhuriyet’in ancak 99. yılında mümkün olabildi?

"Kavala komplolarla gayya kuyusuna atıldı ve beş yıldır da oradan çıkamıyor. Şimdi de bu gayya kuyusuna ilk kazmayı vurmuş olanlar, sıradan bir toplantıdan darbe toplantısı, Barkey’den CIA ajanı çıkaranlar hiç bundan mahcubiyet duymadan suçu başkalarına atmaya çalışıyor. Ulusalcılar ve iktidar destekçisi isimler altı yıl önce olduğu gibi yine paslaşıyor. Bu deli saçması komplo teorisinin ortasında Aslı Aydıntaşbaş’ın “Hayır, Karaköy Lokantası’nda Henri Barkey ile ben yemek yedim” demesinin Kavala’ya bir faydası olmazdı, en fazla Aydıntaşbaş’ın da başı ağrıtılırdı. Ama galiba bu haberlerin motivasyonu da buydu. Bir liberali daha günah keçicisi ilan etmenin verdiği büyük haz."

2023 seçimlerine 10 ay kala Türkiye’yi dünyanın en yüksek beş enflasyonundan birine ulaştırmış AK Parti hala iktidarın en güçlü alternatifi. Erdoğan da hala karşısına çıkarılan bütün adaylarla başabaş yarışan, en iddialı Cumhurbaşkanı adayı.Eğer muhalefet bugün “AK Parti 21 yıl sonra neden hala birinci parti” sorusu üzerine serinkanlılıkla düşünmezse, 2023 seçimleri sonrası bu soru üzerine düşünmek için herkesin çok vakti olacak.

Dokuz gün sonra "KPSS skandalı"ndan geriye ne kaldı? Cevap galiba “e” yani hiçbiri, hatta hiçbir şey… Geçmişte yaşanmış kötü tecrübeler yüzünden, kimse seçimlere on ay kala bir buçuk milyon seçmeni ve ailelerini açık bir adaletsizlik hissiyle karşısına almak istemedi.Ne iktidar ne de muhalefet bu yarışta arkada kalmak istedi. Medya zaten çoktan kararını vermişti. Bir sınav iptal edilmiş çok mu denebilir. Evet, kimsenin aklında bir şüphe kalmaması için buna değer. Ama gerçeğin bu kadar kolay harcanabildiği bir toplum bütün sorulara doğru cevap verse de bir faydası olmayabilir.

Medyada sık yapılan yanlışlardan biridir. Birinin tam zıt pozisyonuna radikal bir biçimde dönmesine, fikirlerinin tam zıddını savunmasına “360 derece döndü” denir. Halbuki biri 360 derece döndükten sonra başlangıç pozisyonuna geri döner. İşte işadamı Ethem Sancak bunu başardı. Türkiye’nin yörüngesinde Batı’ya doğru 50 yıllık dönüşünü başarıyla tamamlayarak, ülkedeki neredeyse bütün siyasi pozisyonların yörüngesinden geçerek başladığı yere, yani Doğu’ya geri döndü.

Demek ki demokrasi öyle hemen “Batılılara özgü bir sistem, bize uymaz, İslam daha fazla hak veriyor” deyip kenara atılacak bir sistem değilmiş. Bölgemizde laiklik eşittir demokrasi, özgürlük, hak, hukuk adalet de değilmiş. Bütün kötülüklerin anası “Siyasal İslam” ya da “laikler” de değilmiş. Erken zafer kutlamaları ve erken iflas ilanları için temkinli olmak gerekiyormuş. Özellikle de ne laiğinin ne de İslamcısının demokrat olamadığı bir coğrafyada yaşarken…

Gölete bırakmalarına izin verilmeyen ördekler için özel bakıcı tutacaklarını söylediklerine göre varlıklı bir Iraklı ailesi var karşımızda. Ama peçeli ve çarşaflı Arap kadınların varlıklı ve hayvansever insanlar olabileceği, komşuları rahatsız olduğu için hayvanlarını gölete bırakacak kadar medeni ve duyarlı bir davranış sergileyebilecekleri tabii hiç düşünülmemiş ihtimaller.

“Genelkurmay Başkanı General Joseph Dunford, Cuma gecesi gizemli bir telefon geldiğinde Pentagon'daki ofisinden yaklaşık 7000 mil uzaktaydı.Telefon IŞİD'e karşı mücadelede kritik bir müttefik olan Türk mevkidaşı Hulusi Akar’dan geliyordu. Ancak Dunford'un ofis personeli telefona yanıt verdiğinde, hattın diğer ucundaki Akar'ın sesi değildi. Saatler önce Türkiye’de kanlı bir darbe yapmaya başlayan onu kaçıranların sesiydi."

Shinzo Abe'yi el yapımı bir silahla öldüren 42 yaşındaki Tetsuya Yamagami ifadesinde cinayeti annesinin bütün varlığını kaptırıp aileyi iflas ettirdiği bir tarikat yüzünden işlediğini söyledi. Fakat, ne polis, ne siyasetçiler ne de gazeteler günlerce o tarikatın adını vermedi. Çünkü hikayenin gerisinde Japonya’nın karanlık tarihi geçmişinden kimsenin artık açmak istemediği sayfalar vardı.

3 Temmuz 1993’te Meclis’te konuşan başbakan Çiller Sivas Katliamı ile Van’daki bi otel yangınını birbirine karıştıracak kadar duyarsızdı. İnönü, devletin müdahelesini savunmuş, diğer liderler Aziz Nesin’i suçlamıştı. 29 yıl sonra bu amalar ayıp hale geldi.

Bundan 5 yıl önceki orta sınıf hayatından kast edilen maddelerden biri de yazın ailece tatile gidebilmekti. Dört kişilik bir orta sınıf aile Ağustos ayında Antalya’da daha önce gittikleri türden deniz kenarındaki her şey dahil usulü çalışan otellerden ortalama kalitede olan birini dahi tercih etseler sadece dört gece için 20 ile 40 bin TL arasında bir para ödemeleri gerekiyor.

Cüneyt Arkın, 1977-78 ve 1981’de üç filmde sırayla ülkücü, devrimci ve Kemalist oldu. Aslında hiçbiri değildi. Siyasi bir misyonu hiç olmadı. Ama herkes onu davasının yakışıklı ve cesur kahramanı olarak görmek istedi. O üç film Arkın’ı değil ama siyasi kültürümüzü anlatıyor. Yıldıray Oğur, Aposto için Cüneyt Arkın’ın üç politik filmini yazdı.

Ortaya çıkan görüntüler muhafazakarlar için “iğrenç, büyük günah”, muhalifler içinse bir “işte dincilerin gerçek yüzü” olunca bir adam milyonların kavgasının ortasında tek başına kaldı. Muhtemelen en yakınları bile onu terk etmiştir. Hiçbir suçu olmayan, alakasız bir adam; ailesinin, çevresinin, tanıdıklarınım bir daha yüzüne bakamayacağı bir görüntüsü ülkedeki kutuplaşmanın ortasında çerez gibi tüketildi. Görüntülerdeki “ahlaksızlık” nedeniyle, kimse onun özel hayatının teşhir edilmesinin ahlaksızlığından bahsetmedi. Kimse zaten böyle bir iş yapan adamın da bir haysiyeti olabileceğini düşünmedi. Bu görüntünün Onur Yürüyüşü gününe denk gelmesi, onur yürüyüşüne destek veren bazı ilericilerin bile homofobik ikiyüzlülüğünü ortaya koydu.

150 yıldır İstanbul’da var olan bir cemaate karşı, hala Türkiye’nin şeyhler, müritler ülkesi olamayacağı sloganlarını tekrarlayanlar günün sonunda sadece üzülecekleri ve asla kazanamayacakları bir mücadelenin içindeler. Çünkü o önerilen radikal mücadele yöntemlerinin hepsi zaten denendi. Karşımızda bütün o yöntemlerden sonra elde kalan sonuç var. Önceki gün Fatih Camii’nde toplanan sarıklı-cüppeli büyük kalabalık yeniden süper harika çözümler olarak akla gelen bu yöntemlerin işe yaramadığının en büyük delili değil mi?

Türkiye’nin abiliğini kabul etmiş KKTC dışındaki dünyadaki belki de tek ülke olan Somali’nin Ankara’daki üç tane lokantasına bile tahammülsüz bir nizami alemcilik, ümmetçilik ve milliyetçilik bu. Bu milliyetçi ve ulusalcılığın gözüne sadece Kızılay’daki Somalilerin tabelaları batmıyor, Türkiye’deki her türlü farklılık da onları tedirgin ediyor, tetikliyor, Türkiye’yi herkesin birbirini tanıdığı, hiçbir şeyin değişmediği, hiçbir olayın sürpriz olmadığı durağan bir taşra kasabası gibi tahayyül ediyorlar. Tam da Alabamalı ırkçılar gibi… Hayatın değişimi, çeşitlilik, yeni talepler onları da ürkütmüştü.

Herkesin zannettiği gibi Türkiye seçimlere hamasetin ve milliyetçiliğin tavan yaptığı bir savaş haliyle gitmeyebilir. Bu hamasetin zirve yaptığı 2017, 2018 ve 2019 seçimlerinden farklı olarak artık bunu kaldıracak bir ekonomi yok. Tam tersine iktidar seçimlere negatif değil, pozitif bir kampanyayla da gidebilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçimlerde son kez aday olduğunu açıklayabilir, “yetkiyi son kez bana bana verin Türkiye’nin temel sorunlarını çözerek veda edeyim” diyebilir. Peki o sorunlardan biri Kürt meselesi olabilir mi?