Manşet

BBC'nin araştırmacı gazetecilik programı Africa Eye, dış güçlerin Libya'daki savaşa nasıl müdahil olduklarını incelediği haber dizisi kapsamında 3 geminin izini sürdü. BBC Türkçe’de yayımlanan haberi ve videoyu okurlarımızla paylaşıyoruz.

İletişim Yayınları, 12 Eylül’ün 40’ıncı yılında raflarda yerini alan “40 yıl 12 Eylül” başlıklı bir derleme yayımladı. Göze Orhon, Murat Belge, Nilgün Toker, Ümit Kıvanç, Gaye Boralıoğlu, Ömer Laçiner, Merih Taymaz, Gültan Kışanak, Fethiye Çetin, Kumru Başer, Ercan Kesal ve Tolga Arvas’ın yazılarıyla katkı sağladığı kitabı derleyen Tanıl Bora’yla konuştuk.

12 Eylül öncesinin kanlı kavgasının darbenin neredeyse ertesi günü bitmesini, kaos ortamını darbecilerin bilinçli olarak yarattığının delili olarak yorumlamak rahatlatıcı olabilir. Fakat ben darbenin kırkıncı yılında rahatsız edici bir tez öne süreceğim: Sol örgütler, evet, darbenin ertesi günü dağıldı, çünkü mücadeleleri gerçekte kapsayıcı ülke iktidarını değil, ‘sol içi’ sınırlı iktidarı hedefliyordu. Darbeyle birlikte ‘sol’ kalmayınca ‘iktidar’ mücadelesi için motivasyon da kalmadı ve oyun bitti.

Cunta özellikle bıraktı, uzattı, seyretti – ve sonra, küçük yerel kavgaların çok üzerindeki asıl hegemonyanın kimde olduğunu gösterdi. Hamur yoğurur gibi yoğurdu bütün toplumu. Başka bir şekil verdi.

“11 Eylül günü olan anarşi, 12 Eylül’de nereye gitti?” gibi polemik cümleleri, aynı silahla bir gün solcu, öteki gün sağcı öldürülüyordu gibi ispatlanmamış iddialar, bu cinayetlerin ülkeyi askeri darbe ortamına hazırlanmak için işlendiğini söyleyen komplo teorileri, darbenin arkasında ABD vardı gibi büyük analizler ileri sürülüp, bu sorulardan yine kaçılacak. Herkesten özeleştiri isteyen solcular, kimseye özeleştiri vermeyen ülkücüler bu karanlık yılların gerçek bir özeleştirisini yapmadan, neden oldukları ve darbeye zemin hazırlayan şiddetle tam olarak yüzleşmeden ulvi davalarına devam edecekler.