ABD, 8 Kasım 2022 Salı günü tarihinin en önemli ara seçimlerinden birine gitti. Temsilciler Meclisi’nin 435 üyesinin tamamı, Senato’nun üçte biri (34 senatör) ve birçok eyaletin valisi ve eyalet sekreteri yeniden seçildi.
Senato’da son durum ne?
Senato seçimlerinde şu ana kadarki kesinleşmiş sonuçlara göre Cumhuriyetçiler 49, Demokratlar 48 senatörlük kazanmış durumda. Toplamda 100 senatör bulunuyor. Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin kazanıp kazanmadığının hala kesin olmadığı üç eyalet bulunuyor: Arizona, Nevada ve Georgia.
Nevada’da oyların %79’u sayıldı ve Cumhuriyetçi aday Laxalt, yarışı mevcut Demokrat senatör Masto’nun 25.000 oy önünde götürüyor. Oyların %70’inin sayıldığı Arizona’da ise görevdeki Demokrat Senatör Kelly 90.000 oy farkla önde gidiyor. Demokratların Senato’daki çoğunluklarını devam ettirebilmeleri için bu iki senatörlük yarışını kazanıp mevcut senatörlerini Senato’ya tekrar göndermesi gerekli. Fakat Nevada’da Cumhuriyetçilerin kazanması yüksek bir olasılık. Eğer Nevada’da Cumhuriyetçiler, Arizona’da Demokratlar kazanırsa Cumhuriyetçilerin 50, Demokratların 49 senatörü olacak.
Böyle bir durumda, yarışın kaderi Georgia’ya kitlenecek. Bu eyalette hiçbir aday %50’yi geçemediği için en çok oyu alan iki aday, Demokrat Warnock ve Cumhuriyetçi Walker Aralık ayında ikinci tur seçimlere katılacak ve eyaletin yeni senatörü belirlenecek. Bu nedenle de Senato’da hangi partinin çoğunluğu elde ettiği Aralık’a kadar belli olmayacak.
Georgia yarışını Demokratlar kazanırsa Senato’da 50-50 eşitlik olacak. Bu durumda Kamala Harris Senato Başkanı olduğu için eşitliği Demokratlar lehine bozacak ve Demokratlar bir oyla Senato’da çoğunluklarını devam ettirecek. Bu nedenle, Cumhuriyetçilerin Georgia, Nevada ve Arizona yarışlarından en az iki senatörlük çıkarması gerekiyor ki Senato’da çoğunluğu elde etsinler.
Temsilciler Meclisi’nde son durum ne?
435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elde etmek için bir partinin en az 218 Temsilciler Meclisi üyelik seçimini kazanması şart. Şu ana kadar kesinleşen seçim sonuçlarına göre Cumhuriyetçiler 207, Demokratlar 189 Temsilciler Meclisi üyesi kazandı. Cumhuriyetçiler kesinleşmemiş seçim bölgelerindeki en az 11 yarışı kazandıkları zaman çoğunluğu elde edecekler. Seçim tahminlerine ve anketlere göre Cumhuriyetçiler en az 230-240 Temsilciler Meclisi üyesiyle büyük bir çoğunluk elde etmeyi beklerken Temsilciler Meclisi’nde düşük bir performans gösterdiler.
Cumhuriyetçiler büyük ihtimalle 220 gibi bir sayı ile yarışı kapayacak ve 1-2 vekil farkıyla mecliste çoğunluğu elde edecek. Böyle bir durumda Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi grup lideri Kevin McCarthy, Temsilciler Meclisi liderliğini Nancy Pelosi’den devralacak, fakat meclisi az bir çoğunluk ile yöneteceği için istikrarlı bir meclis yönetimi sergileyemeyecek.
Cumhuriyetçiler arasında şimdiden kritik meclis yönetimi pozisyonlarına kimlerin geleceği konuşulmaya başladı.
Kim kaybetti?
Demokratların hâlâ hem Senato’yu hem de Temsilciler Meclisi çoğunluğunu kaybetme riski bulunuyor. Bu nedenle Demokratların zaferi olarak değerlendirecek bir durum henüz yok. Fakat anketler Cumhuriyetçilerin kırmızı bir tsunami ile çok önemli bölgeleri kazanmasını öngörüyordu. Bu kırmızı tsunamiye çekilen ilk set Dr. Mehmet Öz’ün Pennsylvania’daki yenilgisi oldu. Trump’ın desteklediği en önemli adaylardan birinin seçim kaybetmesi Senato zaferi olasılığını düşürdü. Yine Temsilciler Meclisi’nde daha büyük bir zafer bekleyen Cumhuriyetçiler şimdilik seçim sonuçlarından memnun değil.
Biden seçim sonuçlarından memnun olduğunu, beklenenin aksine kırmızı bir tsunami yaşanmadığını söyledi. Trump ise sonuçların kötü olduğunu kabul etti.
Trump’a etkisi ne?
Donald Trump’ın amacı büyük bir Cumhuriyetçi seçim zaferinin yaşanacağı ara seçimlerden bir hafta sonra 2024 için başkan adaylığını açıklamak ve rüzgarı arkasına almaktı. Fakat şu anda böyle bir durum yok. Hatta Trump’a yakın kaynaklar 15 Kasım’da yapacağı başkan adaylığı açıklamasını ertelemesini talep etmeye başladı bile. Şu anda hem muhafazakâr hem de liberal analistler ve siyaset yorumcuları Trump’ın desteklediği radikal ve başarısız adaylar nedeniyle Senato ve Temsilciler Meclisi seçimlerinde büyük bir ivme yakalanamadığını belirtiyor.
Trump’ı sıkıntıya sokan bir diğer gelişme ise Florida Valisi Ron DeSantis’in başarısı. Cumhuriyetçi Parti’nin yeni yıldızlarından biri olarak görülen DeSantis, Florida’da %60 oyla seçildi, normalde Demokratların güçlü olduğu Miami gibi seçim bölgelerinde dahi kazandı, özellikle Venezuela ve Küba göçmenleri gibi Hispaniklerin oyunu kazandı ve Cumhuriyetçi Parti’nin yenilikçi, daha aktivist muhafazakâr ve genç kanadının dikkatini çekti. Trump’ın seçim gecesi yaptığı ilk açıklamalardan biri, kendisinin 2020 başkanlık seçimlerinde DeSantis’in 8 Kasım’da aldığı oydan 900.000 fazla oy aldığını durduk yere belirtmek oldu. Trump seçimlerden bir gün önce de DeSantis’in soyadıyla dalga geçmiş, seçim döneminde Florida’da düzenlediği mitinge DeSantis’i davet etmemişti.
Özetle: 2022 ara seçimlerinin sonuçları henüz kesin değil, fakat Demokratların beklenenden daha iyi, Cumhuriyetçilerin ise daha kötü performans sergilediği ve Trump’ın 2024 Cumhuriyetçi başkan adaylığı için genç ve zorlu bir rakibe kavuştuğu net. DeSantis ve Trump yarışı şimdiden başladı.