BTK’nın Instagram’ı kapama kararından dakikalar sonra AYM, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile İletişim Başkanlığı’na verilen dezenformasyonla mücadele yetkisini iptal ettiğini X hesabından duyurdu.
AYM, bir süre sonra önce bu tweetini sildi, ardından AYM sayfası erişime kapandı.
Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye’de Instagram’a erişimin engellendiği gün İletişim Başkanlığı’yla karşı karşıya geldi.
AYM, 2 Ağustos tarihli duyurusundaki kararında, İletişim Başkanlığı’nın dezenformasyonla mücadele kapsamında attığı adımların Anayasa’nın 26.maddesindeki düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28.maddesindeki basın hürriyetine müdahale anlamına geldiğini söyledi.
Bu karar AYM’nin X hesabından yayınlansa da, kısa bir süre sonra AYM’nin X’teki ilgili duyurusunu kaldırdığı görüldü.
AYM’nin X’teki duyurusunu kaldırmasından sonra da internet sayfasına erişilemedi. Yaşananlar, AYM ile İletişim Başkanlığı’nın karşı karşıya olduğu şeklinde değerlendirildi.
AYM: “İnternet trafiğindeki yoğunluk nedeniyle sitemize erişim şu anda sağlanamamaktadır”
AYM’den konuyla ilgili şu açıklama yapıldı:
“Kamuoyuna Duyuru, 66 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin bazı kurallarını iptal eden 2020/88 esas sayılı kararımız 2/8/2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanmış olup erişime açıktır. İnternet trafiğindeki yoğunluk nedeniyle sitemize erişim şu anda sağlanamamaktadır. Bilgilerinize duyurulur.”
“Yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar vermiştir“
Siyasi hak ve ödevlerin cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle düzenlenemeyeceğini, aksi halde özgürlüklerin ihlal edileceğini söyleyen AYM’nin ilgili duyurusu şu şekildeydi:
İletişim Başkanlığının Basın Özgürlüğü ve İfade Özgürlüğüne Müdahale Etmesine İmkân Tanıyabilecek Kuralların İptali
”Anayasa Mahkemesi 27/12/2023 tarihinde E.2020/88 numaralı dosyada, (66) numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5. maddesiyle (14) numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne eklenen 6/A maddesinin (c) ve (ç) bentlerinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
Dava Konusu Kurallar
“Dava konusu kurallarda; Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik iç ve dış tehdit unsurlarını analiz ederek stratejik iletişim ve kriz yönetimi açısından gerekli tedbirleri uygulamanın ve Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen psikolojik harekât, propaganda ve algı operasyonu faaliyetlerini belirleyerek her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunmanın İletişim Başkanlığı (Başkanlık) bünyesinde ihdas edilen Stratejik İletişim ve Kriz Yönetimi Dairesi Başkanlığının görevleri arasında olduğu düzenlenmiştir.
Başvuru Gerekçesi
“Dava dilekçesinde özetle; kurallarla Başkanlığa verilen stratejik iletişim ve kriz yönetimine ilişkin görevlerin haberleşme ve basın özgürlüğüyle ilgili olması nedeniyle kanunla düzenlenmesi gerektiği, temel hak ve özgürlüklerin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi (CBK) ile düzenlenemeyeceği, kurallarda öngörülen görevler kapsamında alınacak tedbirlerin genel çerçevesinin ilke ve esaslarının belirlenmediği belirtilerek kuralların Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
“Anayasa’nın 104. maddesinde, Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın Birinci ve İkinci Bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle Dördüncü Bölümü’nde yer alan siyasi haklar ve ödevlerin CBK’larla düzenlenemeyeceği belirtilmiştir.
“Dava konusu kurallarla, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen algı operasyonu faaliyetleri neticesinde oluşan krizin stratejik iletişimle yönetilmesine ilişkin tedbirler alınması ve her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunulması amaçlanmaktadır.
“Kurallar uyarınca alınacak tedbirler ve yapılacak faaliyetlerin Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28. maddesinde yer alan basın hürriyetine müdahale teşkil edeceği açıktır. Bu bağlamda kuralların, kapsamları itibarıyla Anayasa’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde yer alan kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemeler içerdiği görülmüştür. Sonuç olarak kuralların CBK ile düzenlenemeyecek yasak alana ilişkin düzenlemeler içerdiği anlaşılmıştır.
“Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralların konu bakımından yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar vermiştir. “
Mahkemenin duyurunun altında ‘kamuoyunu bilgilendirme amaçlı’ notu da görüldü:
“Bu basın duyurusu Genel Sekreterlik tarafından kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup bağlayıcı değildir.”