Çözüm süreci bir çıkmaza girdiğinden beri hükümet çevreleri süreçte muhatapların değişeceğini söylüyorlar. Buna göre, artık PKK ve HDP doğrudan muhatap alınmayacak, onların yerine bütün toplumsal kesimlere gidilecek ve onların sesine kulak verilecek.
Uygulanabilir ve sonuç alınabilir bir yaklaşım değil bu. Çünkü Türkiye’deki Kürt meselesinin iki önemli boyutu var: Birinci boyut, meselenin silahtan arındırılması ve şiddet çemberinden çıkarılmasıdır. Silah kullanan ise bellidir: PKK. Dolayısıyla silahlı mücadelenin bitirilmesi ve silahsızlanmanın sağlanmasındaki muhatap da PKK’dir. Silahlı mücadele ne zaman bitirilecek? PKK hangi metotla siyasi bir yapıya evirilecek? Silahlar ne şekilde ve kime bırakılacak? PKK’nin dağdaki, cezaevindeki ve yurt dışındaki mensuplarının hukuki durumu ne olacak? Öcalan ve diğer PKK yöneticilerine nasıl bir gelecek öngörülecek?
Havanda su dökmek
Çoğaltılması mümkün bu sorular için elbette ki PKK ile oturulacak ve alternatif cevaplar PKK ile tartışılacaktır. Devletin PKK ve onunla irtibatlı odaklarla (İmralı, Kandil, HDP) yoğun bir müzakere yürütmesi gerekir. İşin tabiatı budur; dünyanın neresinde olursa olsun, kimin silah bırakmasını istiyorsanız onunla konuşursunuz. Bu itibarla PKK’nin devre dışı bırakılması düşünülemez, onu içermeyen bir süreç havanda su dövmek anlamına gelir ve böyle sakat bir süreçten nihai bir başarı çıkmaz.
“PKK ile müzakere edilmeli” fikrine genellikle, bunun daha önce denendiği ve bir netice elde edilmediği argümanıyla karşı çıkılıyor. Bir daha aynı aktörlerle masaya oturmanın zaman kaybından başka bir anlam taşımayacağı belirtiliyor. Ama unutulmamalı ki, tıkanma, durma ve hatta bitip yeniden başlama çözüm süreçlerinin doğasında var. Maalesef hemen hemen hiçbir süreç doğrusal bir hatta ilerlemez. Tarafların masaya oturması, onların mutlaka ve bir kerede masadan müspet neticeyle kalkmalarını garanti etmez. Süreçlerde kırılmalar, yavaşlamalar, çökmeler olur. Hüner, bu olumsuz gelişmeler karşısında dahi süreci savunmak, böyle anlarda yükselecek umutsuzluk ve kızgınlık dalgasını kırmak ve aksaklıkları gidererek sürecin tekrardan işlemesini temin etmektir. Hâsılı süreçte tıkanma oldu diye tekrar görüşme arayışından vazgeçilemez. Eğer böyle davranılmış olsaydı hiçbir süreç sonuna kadar götürülemezdi.
Meşru hak talebinin muhattabı…