Görkem Şarkan

Her ne kadar aile kültürel olarak babanın mülkü kabul edilse de adalet, güvenlik, zor kullanma yetkisi gibi konular, -beli bir ölçüde de olsa- bireylerin sorumluluğunda değil, devlete delege edilmiş alanlar olarak kabul görmüştü, önceki anlatıda. Babanın iktidarı mutlak değil, devlet tarafından sınırlanmış, çerçevelenmiş bir iktidardı. Son on yılda üretilen televizyon dramalarında devletin gücünü ve yetkilerini kullanan bir koruyucu baba-aile modeli izliyoruz.

Türkçede saygı tamamen bir itaat enstrümanı olarak kullanılıyor. Çoğunluğun/güçlünün değerler sisteminin azınlığa/zayıfa dayatılması saygı değildir. Saygı gönüllülük esasıyla varolur. Türkiye’de, bu ataerkil itaatçi kültürde yetişmiş insanlar için basit bir yöntem öneriyorum. Saygı duyduğunuzu düşündüğünüz şey ya da kişiyi düşündüğünüzde korku hissediyorsanız, ona saygı duymuyorsunuzdur, ondan korkuyorsunuzdur.

Toplumumuzdaki ensest, çocuğa ve kadına cinsel istismar, psikolojik ve fiili şiddet, kadın cinayetleri gibi kronikleşmiş, hastalıklı davranış bozuklukları politikten ziyade kültüreldir. Toplumun tabanına yayılmış dehşetli sorunlardır. Türkiye’nin gençlerin geleceklerini kurmak istedikleri, yaşamaktan mutlu olacakları, özgür, huzurlu, güvenli, müreffeh bir ülke olması için verilmesi gereken mücadele, belki de politik olandan da önce kültürel olandır.

Türkiye Cumhuriyeti’nde modern tiyatronun kurulması, ülkenin etnik homojenleşmesinden nasibini almıştır. Gayrimüslim Osmanlı vatandaşlarının uğraşı olan sahne sanatları, onların gitmesiyle neredeyse yok olmuştur. Tohumları İttihat ve Terakki’yle atılan ve cumhuriyetle devam eden Türkleştirme politikası sadece sahne sanatlarını değil, pek çok iş kolunu yok olma noktasına getirmiştir. İşte “kutsallık” da hayatımıza takriben bu zamanlarda girmiştir. Vergi kutsaldır, aile kutsaldır, devlet kutsaldır ve daha nicesi…