Kar amacı gütmeyen sivil toplum örgütü Oil Change International, İsrail’e yapılan yakıt sevkiyatlarını incelediği “Namlu Arkası: İsrail’in Yakıt Tedarikinin Arkasındaki Ülkeler ve Şirketlere İlişkin Yeni Görüşler” başlıklı raporunu yayınlandı.
21 Ekim’den geçen yıl 12 Temmuz’a kadar İsrail’e yapılan 65 petrol ve yakıt sevkiyatını takip eden OCI araştırmacıları, bu ülkelerin, İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşının başladığı tarihten bu yana toplamda 4,1 milyon ton ham petrol sağladığını tespit etti.
İsrail, petrolünün yalnızca %1,1’ini kendisi üretiyor, yani petrolde tümüyle dışarıya bağlı.
Rapora göre İsrail’e ham petrol tedarik eden ülkelerin arasında zirvede Azerbaycan var.
Azerbaycan, İsrail’e giden ham petrolün yüzde 28’ini karşılıyor.
Azerbaycan’ı yüzde 22 ile Kazakistan ve Afrika ülkesi Gabon izliyor.
Bu üç ülke İsrail’in petrol ihtiyacının dörtte üçünü karşılıyor.
Bu ülkeleri Brezilya, Nijerya, Kongo ve İtalya izliyor.
İsrail’e yönelik sert eleştiriler yapan Lula da Silva’nın Brezilya’sı, 7 Ekim’den bu yana İsrail’e yapılan ham petrol sevkiyatlarının yüzde 9’unu yaptı. En son Nisan ayında İsrail’e bir yakıt tankeri gönderdi.
Raporda, Gazze’deki İsrail’in eylemlerini sert bir şekilde eleştiren Brezilya Devlet Başkanı Ignacio Lula da Silva’nın, bir petrol ambargosu uygulayarak ateşkes için baskı yapabileceği öneriliyor.
İsrail’e rafine yakıt ihraç eden ülkeler listesinin tepesinde ise ABD, Rusya ve Brezilya var. Bu üç ülke aralarında jet yakıtlarının da olduğu rafine yakıtların yüzde 80’ini karşılıyor.
Yunanistan, Arnavutluk ve İtalya da İsrail’e rafine yakıt ihraç eden ülkeler arasında.
Araştırma, ABD’nin İsrail’e ihraç ettiği jet yakıtı, dizel ve diğer rafine petrol ürünlerinin neredeyse yüzde 80’inin Uluslararası Adalet Divanı kararından sonra gönderildiğini ortaya koydu.
OCI analizinde İsrail’e yakıt tedarikinde bulunan şirketlerin rolü de vurgulandı. BP, Chevron, Eni, ExxonMobil, Shell ve TotalEnergies gibi altı büyük uluslararası fosil yakıt şirketinin, Ekim ayından bu yana İsrail’e tedarik edilen ham petrolün yüzde 35’inden sorumlu olabileceği tespit edildi.
Rapora göre İtalya, Türkiye, Kıbrıs ve Yunanistan İsrail’e aktarma hizmetleri sağlamada merkezi konumda. Türkiye’deki Ceyhan limanı, BTC boru hattının son durağı olduğu için Türkiye, hacim bazında İsrail’e sevkiyatların %26’sı için yükleme ülkesi. Türkiye’yi yüzde 21 ile Kıbrıs izliyor.
Rapor, kendi ihtiyacının sadece yüzde 1.1’ini üretebilen İsrail’e petrol ve yakıt gönderen ülkelerin, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden çıkacak soykırım kararı sonrası suçlanabileceğini vurguluyor.
Rapordan bir bölüm şöyle:
“Özel petrol şirketleri, operasyonları ve İsrail’e petrol sağlayan projelerdeki mülkiyet payları yoluyla suç ortağıdır. Bu şirketler toplu olarak İsrail’e petrolün %66’sını ve altı büyük uluslararası petrol şirketini (Chevron (%8), BP (%8), ExxonMobil (%6), Shell (%5), Eni (%4) ve TotalEnergies) sağlıyor.
Bazı hukukçulara göre bu şirketler, UAD’nin kararı göz önüne alındığında soykırım eylemlerinde suç ortaklığı yapmaktan sorumlu tutulabilir.
ABD Askeri Yardımı: ABD, İsrail’in askeri operasyonları için hayati önem taşıyan JP8 Jet Yakıtının ana tedarikçisi olmaya devam ediyor. Sevkiyatlar Corpus Christi, Teksas’taki Valero rafinerisinden geliyor. Bu tedarik zinciri, İsrail’e devam eden askeri yardımın incelendiği ABD seçimleri bağlamında özellikle tartışmalıdır. Ağustos ayı başlarında, ABD’ye jet yakıtı tedarikinde görev alan kilit tankerlerden biri olan ABD kayıtlı Overseas Santorini, İsrail’in Aşkelon limanına yanaştı ve yolda toplulukların ve aktivistlerin artan protestolarıyla karşı karşıya kaldı.
Azerbaycan’daki ACG ve Şah Deniz Sahalarında Petrol Üretiminin Şirket Sahipliği 2024
İtalya, Yunanistan, Türkiye ve Kıbrıs aktarma hizmetleri sağlamada merkezi konumda
İsrail’in Akdeniz komşularının rolü giderek daha fazla incelemeye tabi tutuluyor. Haziran ayında, İtalya’dan İsrail’e bir nafta teslimatı geldi. Sonraki ay, Temmuz ayında, İtalya’dan küçük bir ham petrol sevkiyatı da ülkeye ulaştı. Yunanistan ayrıca bir tanker dizel/gaz yağı gönderdi. Türkiye, Kıbrıs ve Yunanistan da İsrail’e aktarma hizmetleri sağlamada merkezi konumda. Türkiye’deki Ceyhan limanı, BTC boru hattının son durağıdır ve hacim bazında sevkiyatların %26’sı için yükleme ülkesi olarak listelenmiştir. Kıbrıs %21 için yükleme ülkesi olarak listelenirken, Yunanistan %5 yükledi. Bu nedenle, bu üç ülke dokuz aylık dönemde ham petrol ve rafine ürün hacimlerinin %50’sinden fazlasını işlemekten sorumludur. Son olarak, Veri Masası analizi, İsrail’e ürün gönderdiği tespit edilen otuz yedi tankerin %41’inin Malta bayrağını, %22’sinin ise Yunan bayrağını taşıdığını gösteriyor.”
Azerbaycan
COP29’un ev sahibi Azerbaycan, ham petrol tedarikinin %28’ini, çoğunluğu BP’ye ait olan ve işletilen Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattı üzerinden sağlayarak lider tedarikçi olmaya devam ediyor. Azeri petrolü İsrail’e ihraç edilmek üzere Ceyhan limanından tankerlere yükleniyor.
Avrupa Bağlantıları
İtalya, Arnavutluk ve Yunanistan, ham ve rafine petrol ürünleri sevkiyatı yapan tedarikçi ülkeler listesine katıldı. Kıbrıs ve Yunanistan da aktarma hizmetlerinin sağlanmasında rol oynuyor.
Artan Afrika Tedarikleri
Gabon, İsrail’in önemli bir ham petrol tedarikçisi olmaya devam ediyor ve ek sevkiyatlar artık Nijerya ve Kongo-Brazzaville’den geliyor.
Brezilya
Savaşın başlamasından bu yana Brezilya ham petrolü arzın %9’unu oluşturdu. Brezilya ayrıca Nisan ayında İsrail’e bir tanker akaryakıt gönderdi. İsrail’in önemli bir petrol tedarikçisi olan ve İsrail’in eylemlerini son derece eleştiren Brezilya Devlet Başkanı Lula, petrol ambargosu uygulayarak ateşkesin sağlanmasına yardımcı olma fırsatına sahip.
Petrol Değişimi Uluslararası Araştırma Direktörü Lorne Stockman: “UAD’nin Filistin topraklarının hukuka aykırı işgalini kınayan kararına rağmen, ülkeler ve şirketler İsrail’in askeri saldırganlığını körükleyen petrol sağlamaya devam ediyor. Devam eden bu suç ortaklığı, kârı adalet ve barıştan üstün tutan uluslararası hukuk ve insan haklarına bariz bir saygısızlık olduğunu ortaya koyuyor.”