Birkaç yıl önce ortaya çıkan anlaşmazlık yüzünden mahkemelik olan Taş ve Alyamaç ailerini barıştırmak için Bismil Kaymakamı’nın başında olduğu barış grubu girişimleri de sonuçsuz kalmıştı.
Arazi üzerindeki anlaşmazlık sonucu tarafların mahkeme süreci devam ederken bu sabah saatlerinde Taş ve Alyamaç aileleri, ihtilaflı arazinin üzerinde uzun namlulu silahlarla çatıştılar. Silahlı kavganın sonunda olay yerinde 8 kişi, yaralı olarak hastaneye kaldırılan Alyamaç ailesinin bir ferdi daha ölünce toplamda 9 kişi bir arazi için hayatından oldu.
Çatışmadan geriye sararmış tarlalara düşmüş insanların korkunç resimleri kaldı.
Yaşanan trajedi ilk değil ve iki aile arasındaki arazi anlaşmazlığından daha derin ve yapısal bir meselenin sonucu.
Kanlı çatışma üzerine 2017’de Meclis’e verdiği Kadastro Yasası’nda değişiklik önergesi üzerinde yaptığı konuşmayı hatırlatan eski HDP Batman Milletvekili Mehmet Ali Aslan, sorunun kaynağına işaret ediyor:
“Bölgede ilk kadastrolama çalışmaları yapılırken, okuma yazma oranın düşük olması, okuma yazma bilenlerin de büyük çoğunluğunun o esnada bölgede değil yurtiçinde farklı illerde ve farklı ülkelerde çalışıyor olmalarından kaynaklı kadastrolamadan doğan yanlışlıklara ve haksızlıklara müdahale edememişlerdir. Okuma yazma bilip de kadastrolama sırasında hazır bulunanlar ise, kadastrolama teknik bilgileri gerektiren bir iş ve işlem olduğundan, yanlışların ve hak gasplarının kimi zaman farkına bile varmamıştır. Kadastrolama çalışmasını yürüten ilgili devlet memurlarının keyfi ve menfi tutumunun da eklenmesiyle sorun çığ gibi büyümüş ve günümüze taşınmıştır”
Teklif, AK Partı ve MHP’nin oylarıyla red edilmişti.
Çevre sakinlerinin söylediklerine göre, tapu kadastrodaki bu belirsiz ve karmaşık durum Serçeli (Şidada) köyündeki 9 kişinin öldüğü katliamın da esas sebebi.
Geçimlerini tarımla sağlayan ve akraba olan Taş ve Alyamaç ailleri tapu ve kadastroda hazine malı olarak görülen 400 dönümlük arazi yüzünden yıllardır ihtilaf içindeydi. Geliyorum diyen Serçeli katliamı aynı zamanda 100’lerce dönüm ekili alanın yanmasına da yol açtı.
9 kişinin öldüğü silahlı kavgada olay yeri incelemesi yapan güvenlik görevlileri. Serçeli/ Bismil
1000 dönümden fazla ekili alan yandı
İddialara göre taraflardan biri ihtilaflı arazi üzerindeki ekinleri yakmaya çalışırken silahlı kavga çıktı, başka bir iddiaya göreyse yangın, çatışmanın etkisiyle kurumuş olan ekinin silahların namlusundan püsküren kıvılcım ve mermilerle tutuşmasıyla başladı.
Ekinlerin tutuşmasıyla çıkan yangın kısa sürede diğer tarlalara sıçradı. İtfaiyenin müdahalede yetersiz kaldığı yangın askeri helikopterlerin desteğiyle ancak kontrol altına alınabildi.
Çıkan ekin yangını sonrası 1000 dönümden daha fazla ekili alanın yandığı tahmin ediliyor.
Sulu ve kuru tarımın yapılabildiği Bismil ovası son zamanlarda genelde arazi anlaşmazlığı sonucu çıkan aileler arası kavga ve bu kavgaların sonucu olan çok sayıda can kayıplarıyla gündem oluyor.
2013 yılında Başköylü Üstün ailesi ile Karatepeli Ek ailesi arasında arazi anlaşmazlığı nedeniyle çıkan silahlı kavgada Üstün ailesinden 8 kişi öldürülmüş Ek ailesinden de 4 kişi yaralanmıştı.
Kaynak: Bismil Haber Gazetesi/ Diyarbakır, 28 Temmuz 2013
2021 yılında yine husumetli ailelerin Korukçu ve Kayabaşı mahallelerinde çıkan silahlı kavgasında 1 kişi ölmüş 4’ü ağır 12 kişi yaralanmıştı.
2022 yılında ise Bismil İlçesi Sinan Köyü’nde köylüler ve Sinan Köyü ağasının yakınları olduğu iddia edilen kişiler arasında tartışma çıkmış tartışmanın büyümesi üzerine köylüler ve karşı taraf arasında taş ve sopalarla başlayan kavga, Sinan Köyü ağasının yakınları olduğu iddia edilen kişilerin köylülerin bulunduğu tarafa doğru silahla ateş etmeleri sonucunda kurşunların hedefi olan 3 köylü yaralanmıştı.
Bu anlaşmazlıkların sebebi Bismil ovasının Türkiye’nin en bereketli ovalarından biri olması.
Türkiye’nin en çok güneş alan toprakları, son zamanlarda barajlardan gelen su ile daha da verimli hale geldi. Bismil’de bir tarım ekonomisi oluştu. Bu yüzden ilçe merkezinde hemen hemen bütün bankaların şubesi var.
Bismil, hem karayolu hem demir yoluna sahip Diyarbakır ve Batman Havaalanları’nın tam ortasında yer alıyor, iki havalimanına yarım saat uzaklıkta. Mardin Havaalanı ise 90 km uzaklıkta.
Bismil’in nüfusu 120 bin civarında. Ergani’den sonra Diyarbakır’ın en büyük ilçesi. Kozmopolit bir yapısı olan Bismil’de Kürt, Bulgaristan göçmeni Türkler, Alevi ve Türkmenler yaşıyor.
1939 yılında Bulgaristan’dan gelen göçmenler de Bismil’in köylerine yerleştirilmiş, doksanlı yıllara kadar ciddi bir nüfusları olan Bismil muhacirleri son zamanlarda bilhassa Bursa’ya göç etmişlerdi. Bismil’de azda olsa Türkmen ve Alevi nüfus da yaşıyor.
Bismil’deki bu tarım ekonomisi illegal yollardan yapılan faiz ve tefeciliğe neden oluyor. İlçede polis sık sık tefecilere operasyon düzenliyor.
Kaynak: Tigris Haber Gazetesi/ Diyarbakır, 03 Ocak 2020
Bismil’in geniş ve verimli arazilerinin çoğu büyük ailelerin kontrolünde ve bu arazilerin çoğu hazine arazisi.
Son zamanlarda bu büyük ailelerin iyi eğitim almış yeni nesil mensupları yurtdışında ve Türkiye’nin Batısına yerleştiler, arazilerinin çoğunu köylülere satmaya başladılar ya da icar yoluyla işletiyorlar.
Anlaşmazlıkların çoğu da büyük arazi sahipleri ve ağaların bu arazileri elden çıkarmasıyla başladı. Önceki kurulu düzen yıkılırken, yenisinin kurulmasının sancıları bunlar.
Geçen yıl Bismil’in Sinan köyünün ağası arazilerinin bir kısmını köyde yaşamayan kişilere satmasıyla köylüler ayaklanmış çıkan silahlı kavgada 3 köy sakini silahla yaralanmıştı.
Bismil Serçeler (Şidad) köyünün Sarı Hüseyin mezrasında arazi anlaşmazlığı nedeniyle çıkan ve 9 kişinin öldüğü son kavga da benzer bir arka plana sahip.
Bölge sakinlerinin verdiği bilgiye göre daha önce bir ağanın işlettiği bugün uğruna 9 kişinin öldüğü araziyi son zamanlarda Taş ailesi ekip biçiyordu.
Birkaç yıl önce Taş ailesi ile akraba olan Alyamaç ailesi bu hazine arazisi üzerinde hak iddia etti ve ihtilaf mahkemeye taşındı. İhtilafı gidermek için kaymakam dışında şehrin bütün ileri gelenleri devreye girdi.
Bismil’de ve bölgede barıştırma kültürü çok gelişkin ve bu tür barıştırma törenlerine siyasi partiler, bakanlar, milletvekilileri, vali, kaymakam, din adamları ve komutanlar katılıp husumetli taraflar barıştırılıyor.
Ama bu kez barıştırma girişimleri başarısız oldu.
Alyamaç ailesinden hayatını kaybedenlerin isimleri: Yunus Alyamaç, Emin Alyamaç, Selim Alyamaç,Muhammed Alyamaç, Ömer Alyamaç.
Taş ailesinden hayatını kaybedenler: Halil Taş, Serhat Taş, Orhan Taş ve Mehmet Can Taş.
Çatışmaya katılanların içinde olduğu bir araç ise hala aranıyor.
Diyarbakır Valiliği’nin resmi açıklaması şöyle: “Olaya karıştığı değerlendirilen bir araç ve içindekilerin yakalanması yönünde çalışmalar devam etmektedir. Olayda kullanılan silahlar ele geçirilmiş olup, güvenlik güçlerimizce karadan ve havadan geniş çaplı güvenlik önlemleri alınmıştır.”
Bismil Cumhuriyet Başsavcılığı, olayla ilgili soruşturma başlattu ve soruşturma kapsamında 3 savcı görevlendirildi.