Malezya uçağını düşüren füze: Buk M-2

Savunma teknolojisinde, tek bir askerin kullandığı, yerden havaya omuzdan ateşlenebilen füzelere MANPADS (Man-portable air-defense systems) adı veriliyor.UV ya da motor ısısı izine kilitlenen veya laser güdümlü olabilen yaklaşık 1-1.5 metre boyundaki bu silah, özellikle saldırı sırasında alçalmak zorunda olan uçak ve helikopterlere karşı (3000m irtifa altında) oldukça etkili.En bilinen türleri, ABD modeli stinger ve Rus modeli SA’lar.Bu silahlar sivil havacılığın korkulu rüyası.Olası etkinliklerine rağmen görece küçük oluşları, kolay kullanımları, onları gerçek bir kâbus haline getiriyor.Bir an, en fazla iki kişilik bir saldırı ekibinin, Florya’da bir çatı katından, sefer saati belli, işareti okunabilen, içi ağzına kadar yolcu dolu bir uçağı hedef aldığını düşünelim.Bir soba borusundan pek de farkı olmayan cesametiyle, silahın binaya sokulması, ateşlenmesi ve sonra da ekibin yerleri tespit edilmeden ortadan kaybolmasının oldukça kolay olduğu görülebilir.Böyle bir durumda, kalkış ivmelenmesi sırasında isabet alıp yaralanacak, Airbus vs. benzeri bir devin bile, kendisini yolcularıyla birlikte tamamen yok olmaktan koruma şansı yok.Konuyla ilgili olarak, TC Dışişleri Bakanlığı sitesinde, “silahların kontrolü ve silahsızlanma” ( http://www.mfa.gov.tr/silahlarin-kontrolu-ve-silahsizlanma.tr.mfa ) başlığı altında, şu sözler yer alıyor: “Sözkonusu silahlar, şu ana kadar bu konuda eğitim almış teröristlerin elinde önemli sayıda sivil kayıplara yol açmıştır. MANPADS yayılmasıyla mücadelede daha sıkı ihracat kontrol sistemleri ve bilgi değişimi mekanizmaları kurulmasına yönelik olarak uluslararası toplum tarafından özellikle BM, AGİT ve Wassenaar Düzenlemesi çerçevesinde ortaya konan çabalar, Türkiye tarafından da desteklenmektedir.”Bu silahlar ve yol açtıkları zararlar konusunda ise şu listeye göz atılabilir;( http://www.haber7.com/yasam/haber/1181627-iste-tarihte-fuzeyle-dusurulen-yolcu-ucaklari )“Silah”ın sivil havacılık konusunda bir alarma yol açışı Sovyet–Afgan savaşı sonrasında zirve yaptı.Savaşın sonlarına doğru bir zamanda, ABD tarafından Afgan mücahitlere, Sovyetlere karşı kullanılmak üzere Stinger’ler verildi. (çeşitli kaynaklara göre 600-1000 adet arası). Savaş bittikten sonra ABD bunları para karşılığı geriye almak istediyse de sayısı 400’ü bulduğu iddia edilen Stinger füzesi kayıp kabul ediliyor.Sözü edilen bu tür silahlar, son günlerde Suriye’deki fiili durum üzerinden sıkça gündeme geldi. Hemen hemen hava saldırılarına karşı hiçbir savunması olmayan Suriyeli isyancılar, bu silahlardan kendilerine sağlanması ve böylece büyük bir rahatlık içinde istediği yeri istediği gibi bombalayabilen Esad’ın uçak ve helikopterlerini engelleyebileceklerini söylediler.Ancak yukarıda anlatılan sebeplerle, bu taleplerinin karşılık bulmadığı ve isyancıların ancak Suriye ordusundan ele geçirebildikleri, oldukça sınırlı sayıda Rus yapımı SA tipi MANPADS’ler ile idare ettikleri söylenebilir..Yani bir anlamda MANPADS’in varlığı veya yokluğu, sorumluluk sahibi olduğu var sayılan, hesap verebilir kabul edilen, denetlenebilir militer güçlerle, diğerleri arasında bir görünmez çizgi oluşturuyor.Ancak, bu görünmez etik/teknik çizgi, iki gün önce, içinde çeşitli uluslardan 283 yolcu ve 15 kişilik ekiple 10 km’lik güvenli irtifada, Amsterdam-Kuala Lumpur seferini yapmakta olan Malezya Hava Yolları uçağının, oldukça gelişmiş teknik özelliklere sahip ve kullanılması profesyonel eğitim isteyen 25 km menzilli Buk M-2 füzesi ile düşürülmesiyle kesin bir biçimde aşılmış oldu.Taraflar olayla ilgili birbirini suçlasa da kanıtlar, sorumluluğun aslında Ukrayna Hava Kuvvetleri’ne ait AN-26 tipi bir nakliye uçağını hedefledikleri sanılan, Rus yanlısı ayrılıkçılarda olduğuna işaret ediyor.CIA’in eski terörle mücadele uzmanlarından Larry Johnson, Associated Press’e verdiği demeçte, “Buk füzeleri, hedefini radar sayesinde belirler ancak buradaki isyancılar radar konusunda eğitimli kişiler değiller” sözleriyle olayı yorumlarken Putin, hava sahasının kontrolünü hakkıyla yapamayan Ukrayna’yı suçluyor.Kısası, Suriyeli isyancılardan (belki haklı da görülebilecek sebeplerle) esirgenen ve ancak saldıran ya da saldırı sonrası uzaklaşan hedeflerde etkili MANPADS’lerden çok daha güçlü ve özellikli bir silahla ilgili hiçbir denetim yapılamadığı için 295 kişi öldü.Aynı denetim mantığı ise Suriye’de gayet iyi çalışıyor ve isyancılara verilmeyen silahların olası caydırıcılığından uzakta, Esad, Hava Kuvvetleri’ni istediği gibi kullanıp, şehirleri yerle bir ederken her gün onlarca insanı öldürüyor.Hayat bu…