Washington ve Avrupa başkentlerinde siyasi gündemi takip eden gazeteciler, siyaset adamları, analistler, sosyal medya kullanıcıları, #Giveheraseat (Onabirkoltukverin), #Sofagate (Kanepegate), #Chairgate (Koltukgate) #womansrights (Kadın hakları) tagleri açarak, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in ayakta kalmasına karşı çığ gibi büyüyen tepki ve görüşlerini ifade ettiler.
Von der Leyen’in Beştepe’deki görüşme öncesinde ayakta kaldığı an bocalayıp, içine düştüğü durumdan memnun olmadığını ifade etmek için Almanca “Ähm” diye mırıldandığını gösteren görüntülerin etkisi Türkiye’nin bir geceyarısı kararnamesi ile İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmasının ertesine denk gelmesi nedeniyle daha da büyüdü.
“Türk misafirperverliği” başlığıyla von der Leyen’in ikinci sınıf başkan muamelesi gördüğünü yazan Politico Brüksel, Türk tarafının von der Leyen’i protokole göre kendisinden aşağıda olan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun karşısına oturttuğunu hatırlatarak, Türkiye Dışişleri Bakanlığı protokol görevlilerine, “Oturma planlarınızı yaparken, AB ile aranızdaki Gümrük Birliği anlaşmasının seviyesini yükseltme kararını kimin vereceğini aklınızda bulundurun. İki başkan davet ediyorsanız, üç koltuk hazırlayın” tavsiyesinde bulundu.
Ancak Politico en ağır eleştirilerini Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel’e sakladı. “Michel bilgisiz, sersemlemiş, biraz idraki yavaş mıydı? Protokole durumu düzeltmesi ricasında bulunamaz mıydı ya da von der Leyen’e kendi koltuğunu veremez miydi? Michel ekibi, Brüksel’e döndükten sonra bile protokol açısından her şeyin yolunda olduğu konusunda ısrar etti. Onlara göre, gerçekte görüşen Erdoğan ve Michel’di. Von der Leyen ise sadece katılımcıydı.”
Von der Leyen öfkeli
AB Komisyonu ile Avrupa Konseyi başkanları arasındaki protokol gerilimini ortaya çıkaran #Sofagate hakkında açıklama yapma gereği duyan AB Komisyonu Sözcüsü, von der Leyen’in Michel ile aynı seviyede muamele görmesi gerektiğini; von der Leyen’in önem verdiği bu konunun Ankara’da gerektiği karşılığı bulamadığını; bu muamelenin von der Leyen’in Erdoğan ile yaptığı görüşmede kadın hakları konusundaki tavrını keskinleştirdiğini söyledi. Komisyon yetkilileri, von der Leyen’in Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmede uzun uzun ve açık açık İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmenin verdiği yanlış sinyal üzerinde durduğunu vurguladılar. Von der Leyen, toplantı sonrasında yaptığı basın açıklamasında da Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’ne geri dönmesi çağrısında bulundu.
AB protokol kurallarına göre von der Leyen’in konumu devlet başkanına en yakın olan konum, ancak AB Komisyonu Başkanı ile Avrupa Komisyonu Başkanı birlikte seyahat ettiklerinde protokolde aynı seviyede yer alıyorlar.
Charles Michel’e Tepkiler
Charles Michel’in Ursula von der Leyen’den üst seviyede olmamasına rağmen kameralara “manspreading” (erkeklerin bacaklarını yayarak oturması) yaparken yakalanması ve von der Leyen’e kendi koltuğunu önererek Erdoğan’a kadın hakları dersi verememesi Twitter’da büyük tepkiyle karşılandı.
Washington Post: “Türk lider, iki Avrupalı başkanla görüştü. Kadın olana koltuk verilmedi.”
Avrupa Parlamentosu üyesi Sophie in ‘t Veld: “Neden Avrupa Konseyi Başkanı sessiz kaldı? Neden güzel koltuğunu von der Leyen’e bırakmadı?”
Avrupa Parlamentosu üyesi Raphael Glucksman: “Charles Michel, von der Leyen’e uygulanan bu muameleyi nasıl kabul edebildi? Erdoğan’ın dayattığı sekansın sembolik şiddeti akıl almaz. Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel koltuğa oturarak aynı zamanda cinsiyet eşitliği üzerine oturdu.”