Mustafa Ali Aykol

“Siyasete doğru muhalefetin yol aldığını söyleyebiliriz, her ne kadar önerdikleri metin doğrudan bir siyaset metni olmasa da. Bunu önemsemek lazım. Türk siyasetinin hareketi bakımından bu önemli bir adımdır, belirleyici bir adımdır.”

DİSK’in Türkçeye çevirerek sitesinde yer verdiği Rusya Sendikalar Federasyonu’nun açıklamasında “Devlet Başkanı Putin’in Ukrayna’yı Nazilerden arındırma operasyonunu destekliyoruz. Çeteler, milliyetçiler ve Naziler halkın iradesine baskı yapmamalıdır” deniliyordu. Siteye birinci manşet olarak giren bildiri kısa bir süre kaldıktan sonra silindi, yerine DİSK’in olayları “Emperyalist projelerin ve yayılmacı hayallerin çatışması” olarak değerlendiren kendi açıklaması konuldu.

“Siyaset-toplum ilişkisinde Tayyip Erdoğan’ın topluma vaat ettiği şey yeniden merkezileşme. Siyasi merkezin, devletin ve onun etrafındaki ana unsurun yeniden ana taşıyıcı haline gelmesi, buradan hareketle topluma güç, başarı, bağımsız ve güçlü bir gelecek vaat edilmesi. Bütün bunlar hem tehditlerin savuşturulması hem de Türkiye’nin yeniden güçlendirilmesi çerçevesinde kullanılan bir dil olarak karşımıza çıkıyor ve bu güç-başarı ikilisi bence toplum-siyaset ilişkisinin merkezini oluşturuyor.”

Ömer Alshogre, 2011’de katıldığı gösteri yüzünden 15 yaşında hapse atıldı ve üç yıl hapishanede işkence gördü. Türkiye’ye sığınan annesinin ödediği rüşvetle cezaevinden çıkıp önce Türkiye’ye kaçtı, sonra Ege denizini botla aşıp İsveç’e gitti. TED ve BM’de yaptığı konuşmalarla yaşadıklarını anlatıp bütün dünyanın dikkatini çekti. İsveç kralından ödül aldı. Artık ünlü bir insan hakları aktivisti olan Ömer Alshogre, altı yıldır ayrı kaldığı kız kardeşine ise dün İstanbul Havalimanı’nda kavuştu: “Savaş bizi 6 yıl ayırdı, bugün yine beraberiz.”

“Önemli konulardan biri bu siyasi partilerin gelecek tasavvurudur. Bu tasavvur, ancak belirli konularda ortak politikaların tanımlanması ile mümkün olur. Nasıl bir dış politika düşünülüyor, devlet dokusu nasıl elden geçirilecek, ne tür bir asker-sivil ilişkisi isteniyor, Kürt meselesi nasıl ele alınacak gibi ucu toplumsal sözleşmeye, farklı gruplar arasındaki ortak noktalara, kimi beklentilere hitap edecek bir siyasi dil gerekli. Ne var ki, bu konuda bu partiler çok geride.”

Aralık 2021’de HDP’den istifa eden ve yeni parti kurma çalışmaları yürüten Ayhan Bilgen partiyle ilgili duyuruyu “Nevruz ile 18 Mart Çanakkale Zaferi haftasını birleştirerek yapmak istediklerini söylüyor, ‘HDP kapatılacak ve yerine Ayhan Bilgen’in partisi getirilecek’ teorilerine ise tepki gösteriyor. Ama biz Ayhan Bilgen ile güncel siyasetten çok geçen ay kurucusu Aykut Edibali vefat eden Yeniden Milli Mücadele Hareketi’nde başlayan İHD ve MAZLUMDER’de süren, Müslüman-Sol hareket, Çatı Partisi girişimiyle devam edip HDP’ye uzanan ilginç siyasi ve fikri yolculuğunu konuştuk.

“AK Parti birçok adamını, birçok ‘kendi Kürdünü’ bölgeye göndererek ve hatta onlara yeniden partide önemli görevler vererek politik bir kuşatmaya soyunuyor. Bunu yaparken de en çok tarikatlarla, din adamlarıyla, Şerif Mardin’in deyişiyle ‘ara kanaat önderleri’ ya da ‘yerel kanaat önderleri’yle yol alıyor. Tabii tarih şekillendirilmez. Güneydoğu’da iki büyük kanal vardır, ırmak vardır. Bunlardan biri daha milli duyguları ile akar Kürtlerin. Diğeri ise dini duyguları ile akar. Bu iki yatağın bir tanesine baraj kurup suları o tarafa kaydırmanın çok mümkün olduğunu sanmıyorum.

Parlamento önünde toplanan ve kendisine "hain" diye bağıran Julian Assange taraftarlarının arasından polisin yardımıyla çıkabildi. Starmer, başsavcı iken Assange’ın iade dosyasını hızlandırmakla suçlanıyor.

Ankara'da ortak özellikleri ‘muhaliflik’ olan bir grup avukatın bilgisayar ve bürolarında dinleme ve takip cihazı bulunduğu iddia edildi. İddiayı ortaya atan ve ele geçirilen kanıtlarla birlikte konuyu Türkiye Barolar Birliği'ne taşıyan adli bilişim uzmanı ve avukat Levent Mazılıgüney, konunun ayrıntılarını Serbestiyet’e anlattı: “Bu kadar sınırlı imkânla bu kadar çok dinleme cihazı bulmamız, bunun yaygın ve sistematik olduğunu düşündürüyor. Farklı şehirlerden de benzer haberler alıyoruz.”

TÜİK rakamlarına göre bile yüzde 50’lere varan enflasyonun en çok vurduğu ürünlerin başında süt ürünleri geliyor. Markalar, fiyatı çok yükselen peynir çeşitlerini ancak düşük miktarlarda alabilecek müşterileri için yeni bir taktik geliştirdi: Tek kahvaltılık ya da atıştırmalık aç bitir peynirleri… Mesela Pınar marka kaşar peynirinin kilosu 247 TL, fakat 20 gramlık Pınar ‘atıştırmalık’ kaşar peyniri ‘sadece’ 4,95 TL.

Sosyal medya hesabından kendisine iletilen ödenememiş faturaları ödemek isteyenlerle buluşturan yazar İlhami Işık: “Yılbaşındaki zamlardan sonra hem faturaların tutarında hem de ödenemeyen fatura adet sayısında yüzde 100’den fazla bir artış var. Bize gelen günlük fatura sayısı ortalama 70’i buldu.”

“15 Temmuz rejiminin ana motoru, ana taşıyıcı unsuru güvenlik güçleridir, İçişleri Bakanlığıdır. İBB başkanının MOBESE kameralarıyla izlenmesinin bize gösterdiği şey, bir kez daha İçişleri Bakanlığının açık hükümranlığıdır. Ben son operasyonu bir bakıma İçişleri Bakanlığının alanının genişlemesi, arkasındaki desteğin güçlenmesi olarak düşünüyorum. Türkiye'deki sivil güvenlik devletinin yeni göstergelerinden biridir diye düşünüyorum.”

Ukrayna Parlamentosu'nda milletvekilleri tarafından Rusya'ya karşı Ukrayna'ya yardım eden ülkelerin bayrakları açıldı.

1990 yılından beri aylık olarak yayımlanan edebiyat dergisi Dergâh, yayınlarına ara verme kararı aldığını duyurdu. Kararın ayrıntılarını ve derginin geleceğini Dergâh’ın 2016’dan bu yana genel yayın yönetmenliğini üstlenen şair-yazar Ali Ayçil ile konuştuk: “Dergâh dergisinin yayınına ara vermesi Türkiye edebiyatında başkalarının kolay kolay tutamayacağı yerli ve merkezi düşünme biçiminin de bir anlamda tatile girmesi demektir. Dergâh’ın biraz fazlası milliyetçiliktir. Biraz azı başka bir şeydir. Yani bir kıvamdır Dergâh.”

Afganistan’da görev yapan Yeni Zelandalı gazeteci Charlotte Bellis, Katar’a döndükten sonra Afganistan’daki gazeteci sevgilisi Jim Huylebroek'ten hamile kaldığını fark etti. Bellis, evlilik dışı ilişki yasal olmadığı için Katar’da, oturma izni olmadığı için de sevgilisinin ülkesi Belçika’da barınamadı. Çaresiz kalınca, sevgilisiyle birlikte ortak vizelerinin olduğu tek ülke olan Afganistan’a geri döndü. Taliban yetkilileri ona, “Afganistan’da doğum yapabilirsin, soranlara evli olduğunu söylersin, bir şey olursa bizi ararsın” diye güvence verdi. Bellis, yazdığı makalede Taliban’ın kadın haklarına bakışını sorgulamış ve eleştirmiş bir gazeteci olarak başına gelenleri 'gaddar bir biçimde ironik' diye nitelendirdi.

Vadi Yayınları sahibi Bekir Cantemir, yayıncılık sektöründe yaşanan krizin farklı boyutlarını Serbestiyet’e anlattı: “Kâğıttaki yüzde 110’luk artışın yanı sıra matbaa maliyetlerinde de %75 civarında artış oldu. Yayıncıların belini büken en önemli durum ise dağıtımcıların yayınevlerine ödemelerini 4-6 aylık çeklerle yapması; neredeyse her gideri peşin olan yayıncılık sektöründe alacakların 4-6 ay sonrasında tahsil edilmesi, yayıncılık sektörünün enflasyonist ortamda sürdürülebilirliğini zorlaştırıyor.”

İstanbul’da karın hayatı durduğu akşam Avcılar'dan Firuzköy'e 1,5 kilometrelik mesafeyi kayak takımları ile kat eden 32 yaşındaki beden eğitimi öğretmeni Fatih Işık, viral olan videonun hikayesini Serbest TV'ye anlattı.

“Yargıdan gelen, sokaktan gelen, devletten gelen tehdit; tehdidin dili, tehdidin tarifleri, yaptırım tarifleri bir bütün olarak bakıldığı zaman yeni bir merhaleyi tanımlıyor. Bunun bir kutuplaşma politikası ve hali olduğunun herkes farkında. Tayyip Erdoğan'ın bugüne kadar kullandığı siyasi mücadele yöntemini bilenler için bu şaşırtıcı değil.”

Türkiye’de yayıncılık sektörü büyük bir krizle karşı karşıya. Koronavirüs salgınından olumsuz etkilenen yayıncılık sektörü, şimdi de kurlardaki yükselişin ve oynaklığın getirdiği sorunları yaşıyor. Sektördeki yaşanan krizi Lejand Kitap’ın kurucu yayın yönetmeni Şener Boztaş ile konuştuk: “Bu şartlarda yayınevleri az satan nitelikli eserleri basmakta daha çekimser davranacaklar. Popüler eserlere ağırlık verecekler. Bu durum, kültürel alanda bir çoraklaşmaya neden olabilir.”

Sezen Aksu’nun Cumhurbaşkanı Erdoğan’a cevaben kaleme aldığı “Avcı” adlı şarkı sözlerini Ermeniceye çevirip Twitter hesabından paylaşan ve sözlerin bir gecede onlarca farklı dile çevrilmesi akımını başlatan yayıncı Rober Koptaş ile fikrin nasıl ortaya çıktığını, sürecin nasıl geliştiğini ve gelen eleştirileri konuştuk: “Bu tam da Sezen Aksu’nun dediği gibi bizi üzemeyeceklerini, zaten çok üzgün olduğumuzu, dilimizi ezemeyeceklerini kanıtladı.”

Twitch Türkiye’nin en çok izlenen yayıncılarından olan 'Pqueen' (Pelin Baynazoğlu), aylar önceki bir yayın esnasında sözleri Türkçü Caner Kara’ya ait olan ve Mevlüt Can Kaplan’ın seslendirdiği ‘Teşkilat Türküsü’nde yer alan 'Yaşasın ırkımız, Çin'e bedel kırkımız' ifadelerine eğlenceli bir dansla eşlik ettiği görüntüler yüzünden hakkında soruşturma açıldığını duyurdu. Baynazoğlu, bu dans yüzünden “halkı kin ve düşmanlığa sevk etmek” suçlamasıyla ifadesinin alındığını söyledi.

15 yıl önce katledilen AGOS gazetesi kurucu genel yayın yönetmeni Hrant Dink için Sebat Apartmanı önünde, hayatını kaybettiği yerde anma töreni düzenlendi. Eşi Rakel Dink konuşmasında "15 yıl oldu. 15 eksik yıl. O günün çocukları büyüyorlar. Çözemediğimiz her sorunu onların omuzlarına yıkıyoruz. Sorunun sahibi de sebebi de biz değilmişiz gibi bir de tutup cepheye çocukları gençleri sürüyoruz. Şu geçmişin kilidini açalım da özgür kalsın acı dolu ruhlar" dedi.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın 3 Ocak’ta başlattığı orta okullarda seçmeli ders tercih dönemi 21 Ocak’ta sona eriyor. 2012 yılından bu yana listede yer alan Kurmancî ve Zazakî derslerinin ebeveynler ve öğrenciler tarafından tercih edilmesi için sosyal medyada çağrılar yapılıyor, ülke genelinde kampanyalar düzenleniyor.

Akaryakıta gelen zamlardan sonra İstanbul’da yollar bayramlarda olduğu gibi boş kaldı. Uzun araç kuyruklarıyla bilinen güzergâhlar haftanın en yoğun saatlerinde dolmadı. Serbestiyet’e konuşan araç sahipleri zamlardan sonra arabalarını ‘tasarruflu kullandıklarını’ söylerken Taksi şoförleri müşteri bulamamaktan, vatandaşlar taksi ücretlerinden şikâyetçi. Toplu taşıma kullananların sayısı ise hızla artıyor.

Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü'ndeki bir sınavda Türkiye’deki Suriyelilerle ilgili sorulan soru eleştirilerin odağı oldu. Suriyeli sığınmacıların durumu ile ilgili hangi şıkkın doğru olduğu sorulan soruda doğru cevap “Türkiye’deki Suriyeliler hem eğitim durumu ve iş gücü açısından niteliksizdir” şıkkı olarak belirtildi. CİMER’e yapılan şikayetin ardından YÖK soruyu sistemden kaldırdı.

Cemaat ve vakıfların yurtları ‘son seçenek’ değildir birçok genç için; aile oraya güvenebildiği, çocuğunun kendisinin uzağında ancak onların gözetiminde güven altında olabileceğini düşündüğü için ilk seçenektir... Dinî cemaatlerin, vakıfların tekrar tekrar bu soruyu sormaları gerekiyor: Neyiz biz, ne olmak istiyoruz, nasıl bir işlev görüyoruz: Okul, yuva ve ev gibi miyiz, yoksa kafes ve hapishane gibi mi?.. Bu ülkenin dindar veya seküler, sağ veya sol, Hamidist ve Kemalist her türlü dayatmacı tutumdan uzak olması; herkese ve her renge eşit derecede hayat hakkı tanıyan bir ortak anlayışla ‘toplum olunduğunun’ herkesçe idraki gerekiyor.

“Son 15 yılda önemli gelişmeler oldu. Bunlardan bir tanesi kültürel çatışmalar alanıdır. Bu alanda bir sentez dalgası üredi. Farklı kimlikler hem kendi içlerinde hem kendi aralarında konuştular. Kimlikler içi ve kimlikler arası konuşma çatışma kadar etkileşimi de önemli ölçüde devreye soktu. Bugün geldiğimiz noktada kimlik meselesi hayatımızın sabit unsurlarından biri olmayı sürdürmekle birlikte düne oranla daha az çatışmacı bir duruma işaret ediyor.”

İstanbul’un Bayrampaşa ilçesinde dün gece (10 Ocak) yüzleri maskeli kişiler tarafından saldırıya uğrayan 2003 doğumlu Nail Alnaif hayatını kaybetti. Alnaif’in Facebook hesabında yaptığı son paylaşım: "Hayalim savaşın bitmesi ve hayatta kalmak" .

Yunanistan’da 8 gün gözaltında tutulduktan sonra 15 gün içinde ülkeyi terk etme şartıyla serbest bırakılan Sevan Nişanyan, yaşadıklarını YouTube kanalında anlattı: “Doğrusunu isterseniz ben çok yoruldum. Ira benden çok daha fazla yoruldu… Bunu sürdürme imkânımız yok. Bir müddet bir yerlerde yine serseri olacağız gibi görünüyor… Benim yerim Şirince. Orası benim evim. Oraya gitmek istiyorum. Ama ne zaman, nasıl olur bilemiyorum.”

2021 mevcut ittifaka ne kattı? 1. Milliyetçilik ile ekonomiyi Türkiye’de ilk defa iç içe soktu. 2. Milliyetçi ve muhafazakâr kesimlere yeni bir gelecek tasavvuru aktarmaya başladı. 3. İktidardaki mevcut siyasi ittifak üzerine sorulması gereken yeni sorular ortaya çıktı. 2021 Türkiye’yi ciddi bir yol ayrımına getirdi, 2022’de bu resim tamamlanacak. Eğer siyasi iktidar ya da iktidar bloğu önümüzdeki dönemi kazanır ve bu söylemi siyaset başarısına, seçim başarısına dönüştürebilirse nasıl bir Türkiye’de yaşadığımız yukarıda sorduğum 3 soru ile doğrudan ilişkili olacaktır. Bunun ihtimali nedir? Az bir ihtimal değil.