Ümit Kurt
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-11
Goldhagen’in tersine, Westermann Üniformalı Polislerin Yahudileri öldürmeye şartlandığı fikrini savunmamaktadır. Ona göre, bu kişiler kendilerini Yahudileri yok etme işine adamamıştır.
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-10
Westermann’a göre Nasyonal Sosyalist liderliğinin üniformalı polisler arasında askerî ve ideolojik bir karakteristiği yerleştirmek ve pekiştirmek için yürüttüğü sistematik seferberlik, üniformalı polisler olarak görev yapanların birer soykırım katili haline gelmesinin yolunu açan kurumsal bir kültür oluşturmuştur.
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-9
Birn, Goldhagen’in Holokost faillerini harekete geçiren ve onları cinayet işlemeye güdümlü hale getiren kompleks faktörleri oldukça mekanik ve yetersiz bir biçimde analiz ettiğini belirtir. Birn’in Goldhagen’in çalışmasına yönelik en temel eleştirisi bilhassa söz konusu faillerin tahkikat kayıtlarını ele almasına ilişkindir.
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-8
Esas itibariyle, Holokost birbiriyle paralel ve aynı zamanda çatışık iki literatür üzerinde yükselmektedir. Çoğunlukla Alman menşeili tarihsel kaynaklara odaklanan tarihçiler, sıradan Almanların ekseriyetinin Hitler’in Yahudilere yönelik takıntılı düşün yapısını paylaşmadığı hususunda muayyen bir konsensüse ulaşmıştır.
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-7
Esas itibariyle Goldhagen’in kitabına yönelik dikkate alınması ve üzerinde incelikle durulması elzem olan en kayda değer itiraz, onun kitabında öne sürdüğü iddialı tezin çerçevesini oluştururken kullandığı kaynaklara ve bu kaynaklar sonucunda ortaya çıkan tarih işçiliğine ve tarih yazımına ilişkindir.
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-6
Goldhagen, Browning’in özellikle vurgu yaptığı çevre baskısı, otoriteye itaat etme, kariyer hırsı, can sıkıntısı ve savaş dehşetine boyun eğme gibi güdülerin ve/veya faktörlerin “eşi benzeri görülmemiş” birer acımasız, bağnaz ve haz duygusu ile hareket eden bir infazcı haline gelen sıradan Almanın davranışını açıklamaya yetmediğine kesinkes iman etmektedir.
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-4
Arka plânda sürüp giden ırkçılık ve kökleşmiş Yahudi nefreti polislerin yaptığı işin taburun ve Nazi Almanyası’nın ilkelerine tam olarak uyumlu hale gelmesini kolaylaştırmıştır.
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-3
RPB 101’deki adamlar önceki savaşta geçen çarpışmalar yüzünden vahşileşmemişti, bu yüzden davranışları “savaş meydanındaki taşkınlık” olarak tanımlanamazdı. Aksine, “vahşileşme bu adamların davranışlarının nedeni değil, bir sonucu olmuştu”.
Yahudi Soykırımı [Holokost] failleri üzerine görüşler-2
Alt orta sınıflardan gelen ve aralarında “alt sınıflardan az sayıda” kişinin bulunduğu nispeten ileri yaşlardaki bu evli ve çocuklu erkekler, görev aldıkları RPB 101’de birer katil haline gelmiş ve Almanların Avrupa Yahudilerini toplu olarak katletmeleri sürecinde kilit bir rol oynamıştır.
Yahudi Soykırımı [Holokost] Failleri Üzerine Görüşler-1
Bu yazı dizisinde tek bir soru hakkında bazı düşünceleri ortaya koymaya çalışacağım. Bu soru şudur: “Yahudi Soykırımı’nı gerçekleştiren kişileri Yahudileri yok etmeye zorlayan neydi?”
Balkan Savaşları, Türk milliyetçiliği ve İttihatçılık
İttihat ve Terakki hükümetinin ve özellikle Balkan Savaşları sonrası, İmparatorluğun Avrupa’daki topraklarından sürülen “öfkeli” Müslüman nüfusun Hıristiyanlık karşıtı nefretinin ve öfkesinin, 1915 Ermeni Soykırımı kararının alınmasında merkezi bir rol oynadığı iddia edilir.
Ermeni Soykırımı ve tarihsel arkaplanı üzerine
Meseleyi Osmanlı imparatorluğunun çöküş döneminde imparatorluğun gayrimüslim unsurları olan Hıristiyanlara ve özelde Ermenilere yönelik İttihatçı bir düşünsel sistematikle hareket eden eden bir siyasal kadro tarafından uygulanan radikal ve sert politikaların anlaşılması çerçevesinde ele almak daha sağlıklı ve nüanslı bir tarihsel yaklaşımdır.
Soykırım kavramı ve bileşenleri üzerine
Şüphesiz ki, herhangi bir soykırımın uygulanışını kavramak ve anlamaya çalışmak için yok etme dürtüsünün ve bu eylemin altında yatan motivasyonların açıklanması üzerine yoğunlaşmak gerekmektedir.
‘Bumerang etkisi’ ve ölçüsüz şiddet
Bu şiddet sarmalının nedenleri üzerine kafa yorarken Avrupa’nın 19. yüzyılın son çeyreği ve 20. yüzyılın başında kendi kolonilerinde yaptıklarına da göz atmak gerekiyor.
Ölçüsüz şiddet, Arendt ve Avrupa’nın kolonileri
Avrupa’da özellikle 1880’lerden sonra ırkçı teorilere ve düşüncelere teşne otoriter siyasi yönetimler güçlenmiştir. Arendt bu süreci “Bumerang etkisi” olarak tarif eder.
‘Şiddet’e meyyalim var ama vallahi dertten!’
Aşırı şiddet yanlısı toplumlar esasında bize modern devletin bu olmazsa olmaz karakterinin bir hayli parçalı bir yapı olduğunu gösterir.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-22: Bitirirken…
Umarım bu yazı dizisi, anımsamaya bir nebze de olsa katkı sağlamıştır. Zira anımsamak insanları ve toplumları iyileştirir.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-21: Soykırımın ekonomi politiği
Ermenileri bir yerden bir yere taşımak istiyorsanız, onlara ait mallar üzerindeki tasarruflarını kısıtlamazsınız ya da bunları başka kişilere dağıtmazsınız. Dolayısıyla aslında Ermeniler, bulundukları mevkilerden gönderildikleri andan itibaren İttihatçıların kafasında artık yoktu.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-20
Talat Paşa'nın düzeltilmiş rakamlarına göre, 1914 ile 1917 arasında, 1.150.000 (toplam Ermeni nüfusunun %77'si) dolayında Osmanlı Ermenisi yok olmuştur.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-19
Anadolu coğrafyasının Türk-Müslüman bir kimlik çerçevesinde homojenleştirilmesi amaçlanır. Buna göre, tehcirden muaf tutulan Ermeniler, Anadolu’da gönderildikleri yerdeki Müslüman nüfusun yüzde 5’ini geçmeyecektir.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-18
24 Nisan 1915 gecesi başlayan operasyonla İstanbul’da tutuklanan 197 kişilik en büyük grup Anadolu’nun iç kısımlarına doğru yola çıkarıldı.
Bir ara geçiş: 1915 Ermeni soykırım kronolojisi-2
Cemal Paşa’nın amacı Halep’teki artan Arap milliyetçiliğinin ve Arap nüfusunu dengelemek için bu bölgeye Anadolu’dan sürülmüş Ermenilerin yerleştirilmesidir.
Bir ara geçiş: 1915 Ermeni soykırım kronolojisi-1
Sürecin bir çeşit kronolojisini yapmaya çalışacağım. Pek tafsilatlı olmasa da böyle bir kronolojinin olayların takip edilmesi adına işlevsel olduğu kanaatindeyim.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-17
Ermeniler muhtelif bölgelerde tehcir ve kırıma karşı göstermiş olduğu direniş hareketleri bir ihanet olarak tasvir edilir. Dolayısıyla, Ermenilere atfedilen “Ermeni isyanları” ya da direniş eylemlerinin tarihsel olarak irdelenmesi elzem.
Kısa bir ara geçiş: Kitlesel katliamlara dair son not
Hem Ermeni soykırımı hem de Holokost aslında kendilerinden önce bu coğrafyada vuku bulan diğer soykırım eylemlerinin bazı biçimlerini ve özelliklerini taşıyordu.
Kısa bir ara geçiş: Kitlesel katliamlara dair bir not
Devletin belirgin bir toplumsal zemin, taban, destek, meşruiyet ve rıza mekanizmaları olmadan aynı toplumun bir kesimini başka bir kesime kırdırması neredeyse imkânsızdır.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-16
Ermenilerin yokluk durumuna düşürülmesi esas itibariyle politik ve ideolojik bir hedeftir.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-15
1915 ile birlikte, Ermenilerin geride bıraktıkları malları üzerinde her türlü tasarrufta bulunma ve işlem yapma hakkı kanunen yasaklanır.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-14
Osmanlı Ermenileri’ne ait olan mal ve mülk önce İttihat ve Terakki iktidarının ve daha sonra Cumhuriyet rejimi kadrolarının çıkardığı bir dizi kanun, tüzük ve diğer hukuki düzenlemeler aracılığıyla kitabına ve “hukukuna” uydurularak Ermenilerin ellerinden alınmıştır.
Ermeni ‘gaile’sinden Ermeni Soykırımı’na giden süreç-13
Ermeni meselesinin etnik, dinsel ve ırksal olmak üzere farklı boyutları ve nedenleri olmakla birlikte, konunun nüfus boyutu da önemli bir yer teşkil eder. Fuat...