Onur Erkan

Çin Halk Cumhuriyeti'nin "Uygur Soykırımı" suçlamasıyla gıyabında yargılandığı ilk dava, Uygur Mahkemesi (Uyghur Tribunal) adlı uluslararası mahkemede 4 Haziran Cuma günü Londra'da başladı. 4-7 Haziran tarihleri arasında yaklaşık 30 tanığın ifadesinin alınacağı mahkemenin ikinci duruşmasının Eylül ayında görüleceği tahmin ediliyor. Uyghur Tribunal Youtube kanalından canlı olarak yayımlanan mahkemede işkence gördüğünü anlatan tanıkların yer yer konuşmakta zorlandıkları görülüyor.

Bu aralar gazetelerde sık sık Çin Büyükelçiliği’nin ve diğer Çin devlet kurumlarının ilanları görünüyor. Hürriyet gazetesine bayram ilanı veren elçilik, aynı gün Çin’den ilan talebi bir yazışma grubunda yanlışlıkla ortaya çıkan Cumhuriyet gazetesine ise bir hafta sonra Pekin Kış Olimpiyatları ilanı verdi. Çin Büyükelçisi ile özel röportajlar, Çin Haber Ajansı’nın hazırladığı tam sayfa haber kılığında ilanlar, Çin özel ekleri ile bu ülke Türkiye medyasını kullanmanın pratik bir yolunu bulmuş görünüyor.

Dağlık Karabağ savaşıyla Türkiye’deki popülaritesi zirve yapan Azerbaycan lideri İlham Aliyev, Noel çamı önündeki fotoğrafı, Ramazan’da çay keyfi videosu ve İsrail’e karşı sessizliğiyle muhafazakarları, Uygurlara karşı sessizliğini korurken Çinli şirketleri Karabağ’a davet eden tweeti ve bizzat Bahçeli’nin planlarını açıkladığı MHP’nin Şusa’da yaptırmak istediği okula onay vermeyerek ise milliyetçileri kızdırdı. En son Eurovision’da Azerbaycan’dan İsrail’e 12 puan geldi.

Bisküvi ve çikolata üretiminde Uygur Özerk Bölgesi’ndeki en büyük marka olan İhlas’ın sahibi iş insanı Musa İmam, 2018’den beri kendisinden haber alınamadan tutulduğu kampta 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı. İmam’ın 22 yaşındaki oğlu da 8 yıl ceza aldı. Fabrikalarında binlerce kişinin çalıştığı Musa İmam’ın ağabeyi Türk vatandaşı. Aile 2000-2017 yılları arasında 17 yıl Ülker’in Çin bayiliğini yapmıştı. İmam’ın ABD’deki oğlu Çin Büyükelçiliği’ne mektup yazdı: “Ailemizin tamamı işadamıdır ve bırakın siyasete karışmak veya kamu düzenini bozmak bir yana, hiçbir zaman sabıka kaydı olmamıştır.”

Çin’in Uygurlara yönelik baskıları tüm dünyanın tepkisini çekerken Milli Eğitim Bakanlığı’nın resmi yazıyla öğrencilere duyurduğu Hayalimdeki Çin resim yarışması 2016 yılından bu yana düzenleniyor. Yarışmanın sponsoru Çin Büyükelçiliği, kazananların katıldığı Çin gezisinin masrafları Çin Kültür Bakanlığı tarafından karşılanıyor. 2016’dan bu yana yarışmayı düzenleyen vakfın başkanı olan Sinolog Bülent Okay, Serbestiyet’e konuştu: “Uygurlar ve Çin arasındaki çelişkiler Amerika ve Batı dünyası tarafından kaşınıyor.”