Dış politikayı etkileyen ve değiştirilmesi kolay olmayan bir unsur daha vardır. Çoğu kez dikkate alınmaz. Bu da kültürdür. Kültürden kasıt piyanist veya kemancı teatisi değildir. İlahiyatçı Paul Tillich’egöre kültürün temelinde din yatar. Gerçekten, insanların ve toplumların davranışlarında din ve yarattığı adetler etkili olmaktadır
“Bugün Ondokuz Mayıs, /Mayısın ondokuzu! /Sen ey Türk istiklâlinin koruyucusu, /Sen ey ülkemizin geleceği, /Sen ey demirparmaklıklarda barfiks yapan, /Ranzalarda perende atan /Sportmen ve kahraman Türk Gençliği, /Önünde senin bütün Kilit-bahirler açık, /Ama her zaman Samsun’a çıkılmaz a, /Bu sabah da avluda volta atmağa çık!”
Topçu açısından “milli mektep” denilen şey henüz yoktur. Olmayan bir şey için ideolojiktir nitelemesi yaptığını söylemek de ne denir, ironilerin ironisi. Tam aksine, milliyetçi hamaset ve dini taassup onun için eğitimin önündeki en önemli engeldir, tıpkı seküler yeni taassup gibi:
Kürt milliyetçiliğinde ön plana çıkan dinamikler özneleşme ve Kürtlerin çıkarını savunma arzusu şeklinde tecelli ediyor. Bu çıkarcılık henüz kaba bir pragmatizm seviyesinde seyrediyor ve etik nezaketle tanışmış sayılmaz. Bir duygu durumu olarak benliğin doğuşunu kutlamakla meşgul. Kürt milliyetçiliği, bir tür kendiliğin keşfi ve dünyaya karşı özne olarak savunusu biçiminde yükseldiği için her özgürleşme momentinde görülen bencillik ve ahlaki vertigo ile malul. Mesela, Kürtlere gülücük dağıtıyor diye Ortadoğu’da zulmeden başka bir devletin katliamlarına sırf o mağdur kitle Kürtlerin özgürlüğüne destek vermemişti diye sempatiyle bakmak, başka bir halka yapılan zulme onay vermek hayret verici bir zaaf olarak göze çarpıyor.
Amerikalı Yahudi bürokrat Lily Greenberg Call, ABD Başkanı Biden’a “eliniz kanlı” dedi ve İsrail’e verilen askeri destek sebebiyle Biden hükümetindeki üst düzey görevinden istifa etti. Lily, üniversitedeyken ABD’deki İsrail lobisi AIPAC’te görev almış, İsrail’e yönelik eleştirilerle mücadele eden kurumlarda çalışmıştı. Arapça öğrendi, Filistinli sınıf arkadaşlarıyla tanıştı, bakış açısı değişti ve zaman geçtikçe İsrail’e eleştirel yaklaşmaya başladı. Geçen hafta Nakba’nın 76. yıl dönümünde İsrail’e tepki gösterenYahudilere katılarak ABD kamuoyunu sarsan bir mektup yazdı, mesai arkadaşlarını Filistin’deki katliama ortak olmamak adına istifaya çağırdı, İsrail’in ve ABD’nin savaş politikalarının dünyadaki Yahudileri güvensiz hale getirdiğini vurguladı.