Hilal Köylü / Ankara

Serbest TV Ankara Temsilcisi Hilal Köylü'nün hazırlayıp sunduğu Şimdiden Seçim 2023'e konuk olan DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Burak Dalgın, geçtiğimiz günlerde Meclis'te kabul edilen ve bugün (18 Ekim) Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren, kamuoyunda 'sansür yasası' olarak adlandırılan kanun değişikliğini yorumladı: "21. yüzyıldayız. Bununla sonuç alınamaz. Bu iş tamamen baskılanamaz. İnsanlar bunu emoji kullanarak da aşarlar. Belli karakterleri, belli kelimeler için kullanarak da aşarlar. Herkesi yargılayacak imkanınız yok zaten. Bu tutmaz. Sadece Türkiye'ye zaman kaybettirir. Lüzumsuz yere insanları strese sokar. Bir miktar da otosansüre yol açar. Ama insanlar onu oraya yazamadıkça fikirleri değişir mi? Hiç zannetmiyorum. Yani o anlamda kısmi bir etkisi belki olabilir. Ama kalıcı bir etkisi olmaz."

Eski AK Parti milletvekili, tarihçi Reha Çamuroğlu’na göre Erdoğan, Alevilere haklarının verilmesi konusunda ileri bir adım atmıyor. Erdoğan’ın Kültür Bakanlığı’na bağlı bir cemevi başkanlığı kurma kararına “Aleviler folklor ekibi mi?” çıkışıyla yanıt veren Çamuroğlu, Erdoğan’ın yüzde bir bile olsa Alevilerin oyları için “kozmetik” adımlar attığını düşünüyor. Çamuroğlu’na göre Aleviler konusunda en ilerici adım MHP lideri Bahçeli’den geldi, ancak sadece seçim zamanı hatırlanan Alevilerin oylarını Cumhur İttifakı’na yönlendirmesi çok zor: Çünkü insanların Cumhur İttifakı’na güveni kalmadı.

CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun başörtüsüne yasal güvence çıkışına destek veren Gelecek Partisi lideri Davutoğlu, Erdoğan’ın anayasa değişikliğine de destek verdi. Davutoğlu, anayasa değişikliğinin sadece başörtüsünü kapsamasını istedi. Erdoğan’ın, iktidar değiştiğinde kazanımların kaybolacağı algısı yarattığından yakınan Davutoğlu, “Hayır, kaybolmayacak” dedi, Altılı Masa’nın güvence olduğunu söyledi. Davutoğlu, Kılıçdaroğlu’nun tarihi bir çıkış yaptığını düşünüyor ve ona karşı partisi dahil toplumun her kesiminden yükselen eleştirileri de yanlış buluyor.

DEVA lideri Babacan, Altılı Masa’nın 2. turdaki ilk görüşmesinden sonra Ankara’da gazetecilerle buluştu. Babacan, geçiş sürecinin yol haritası ve temel politika alanlarında ortak söylem belirlenmesi yönündeki Altılı Masa mutabakatının muhalefete güveni artıracağını düşünüyor. Masadaki 6 partinin birbiriyle rekabet ederken büyük rakibin karşı tarafta bulunduğunun unutulmamasını isteyen Babacan, “Kimse seçimi tek başına kazanamadığına göre seçimi kazanmak için birlikte olma mecburiyeti var. Bu işin şakası yok” uyarısında bulunuyor.

Altılı Masa, ikinci tur liderler görüşmesinin ilkini CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun ev sahipliğinde gerçekleştirdi. Parlamenter sisteme geçişin yol haritasını en kısa zamanda açıklamayı ve hukuktan ekonomiye, eğitimden dış politikaya temel politika alanlarında ortak çalışma grubu oluşturup, ortak politika belirleme kararı alan liderler, bu kararları “Milletimiz müsterih olsun. Adaletsiz düzene birlikte son vereceğiz” mesajının öne çıktığı ortak yazılı açıklamayla duyurdu. 12 Şubat’ta yaptıkları ilk toplantıdan bugüne topluma somut sözler söylemediği eleştirisiyle karşılaşan Altılı Masa’nın ilk kez iktidar karşısında nasıl hareket edeceği konusunda hem kendisini bağlaması hem de topluma garanti sunması dikkat çekti.

“Kazanacak aday” geriliminden kurtulamayan Altılı Masa’da liderlerin 2. tur görüşmeleri yarın (2 Ekim, Pazar) başlıyor. Altı lider, CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun ev sahipliğindeki ilk buluşmada “kazanacak aday” gerilimini bir kenara bırakıp, cumhurbaşkanlığı için gösterilecek ortak adayın seçim beyannamesi ve parlamenter sisteme geçişin yol haritası üzerinde çalışmak için uzlaştı. Masanın gündeminde yeni başlıklar da var.

Bugün siyaset kulislerinde dolaşanlar ya da Altılı Masa’daki partilerin temsilcileriyle konuşanlar anladı ki dün gece (27 Eylül) Akşener’i televizyonda herkes dikkatle izlemiş, hatta not almış. Herkes masada bir gerilim olduğunu kabulleniyor ancak bunu uyumsuzluk olarak tanımlamıyor. Herkes, Akşener’in gerilimi artırdığında hemfikir ama bu gerilimin siyasi taktikle içiçe olduğunun görülmesi gerektiğinde ısrar ediyor.

DEVA lideri Ali Babacan, Siirt mitingi sonrası gazetecilerle bir araya geldi. Altılı Masa’nın ortak cumhurbaşkanı adayından önce geçiş sürecinin yol haritasını ve seçim beyannamesini belirlemesinde ısrarcı olan Babacan, liderlere “2 Ekim’de başlayacak ikinci tur görüşmelerde vatandaşa somut sözler söylememiz gerekiyor artık” çağrısı yaptı. Babacan, ortak cumhurbaşkanı adayı tartışmalarının Altılı Masa’nın gündeminde olmadığını belirtirken, günü geldiğinde kendilerinin de masaya olası aday listesi sunabileceklerini söyledi. Babacan’a göre CHP lideri Kılıçdaroğlu “Gerçekten benimle misiniz?” sorusunu Altılı Masa’ya değil CHP’lilere yöneltti.

Kadınların siyasetteki temsilini artırmak için yola çıkan Ben Seçerim Derneği, KONDA Araştırma’nın “Türkiye’de Kadın Siyasetçilerin Durumu ve Beklentiler” araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre toplumun yüzde 40’ı hiçbir partinin kadın-erkek eşitliği konusundaki duruşunu başarılı bulmuyor. AK Parti’nin birinci sırada gösterilmesi dikkat çekiyor. KONDA araştırmacısı Bekir Ağırdır, siyasetteki kadın-erkek eşitsizliğini gençlerin değiştireceğini söylerken, “Gençlerden oy almak isteyen partiler daha çok kadın aday göstermek zorunda” diyor.

Kılıçdaroğlu ile Akşener, “Gürsel Tekin krizi”nden sonra hiç buluşmadılar, kamuoyuna ortak açıklama yapmadılar. Siyaset kulislerinde iki liderin arasının açık olduğu tahminleri yapılsa da, parti kurmayları her görüşmenin mutlaka kamuoyunun bilgisi dahilinde yapılmadığının bilinmesini istiyor. Üstelik iki liderin 14 Eylül’de Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin etkinliğinde bir araya gelmeleri bekleniyor. Ayrıca buluşup, “HDP’ye bakanlık” benzeri olası gerilimlerin önüne geçmek için ortak strateji belirlemeleri de gündemde.

Cumhurbaşkanı Erdoğan; AK Parti MYK üyelerine Peker’in ifşa ettiği “rüşvet çarkı”nda adı geçen danışmanları Taranoğlu ile Karaca’nın görevlerinin sona erdiğini duyurdu. Ancak partide Taranoğlu ve Karaca’nın Erdoğan’la aralarında nasıl bir diyalog geçtiğini merak edenlerin sayısı artıyor. AK Partililer, tıpkı Karaca gibi Taranoğlu’nun da görevle ilgisinin kalmadığını açıklaması gerektiğini düşünüyor. Rüşvet iddialarından sonra Taranoğlu gibi Karaca’nın da Twitter hesabını kapatması ise danışmanların sessiz kalacağının işareti olarak algılanıyor.

İyi Parti, eğitim eylem planını açıkladı. Eğitim harcamalarında KDV’nin sıfırlanmasını, okul öncesi bir yıllık eğitimin zorunlu hale getirilmesini, köy okullarının yeniden açılmasını YÖK’ün yerine Yükseköğrenim Planlama Kurulu oluşturulmasını öngören plan, atanamayan öğretmen sorununu da ortadan kaldırmayı hedefliyor.

İYİ Parti Siyasi İşler Başkanı Koray Aydın Serbestiyet'e konuştu: "İYİ Parti çok hızlı bir büyüme periyoduna girdi. %30'ları göreceğiz." "Diğer partilerden biriken oylar seçim sathı mailinde İYİ Parti'de bütünleşecek."

DEVA lideri Ali Babacan, Yozgat mitingi sonrası gazetecilerle bir araya geldi, Serbestiyet’ten Hilal Köylü’nün sorusuna ekonomik sorunlar yüzünden devlet başkanının ülkeden kaçmak zorunda kaldığı Sri Lanka’yı örnek vererek cevap verdi: “Merkez Bankası, Hazine rezervlerini, yedek akçeleri tükettiler. Ülkenin dayanacak gücü kalmadı. Ülke temerrüt çukurunun içine düşerse, çıkış zor. Sri Lanka’da yaşandı. Devlet başkanı bir günde ülkeyi apar topar terk etmek zorunda kaldı. Acilen TÜİK ve Merkez Bankası yönetimi değişmeli.” Babacan, altılı masanın korkmadan ortak cumhurbaşkanı adayından önce ortak söylem metni hazırlaması gerektiğini de dile getiriyor.

Eski AK Partili, tarihçi Reha Çamuroğlu’na göre Erdoğan’ın Alevilere son günlerde gösterdiği yakınlık aslında bir rahatsızlığın ifadesi: “Erdoğan, Alevilere karşı provokasyon girişimlerinden rahatsız. Kendisi ile Aleviler ya da Kürtler arasında gerilim istemiyor. Alevilerden kendisine oy gelmeyeceğini biliyor. Alevilere yakınlık göstererek, devlet içinde çatışmaya girenlerin yarattığı gerilimi düşürmeye çalışıyor. Bu gerilimin kendisini de hedeflediğini düşünüyor olabilir.”

AK Parti’nin kuruluş yıldönümü olan 14 Ağustos’ta partiye katılması beklenen Mehmet Ali Çelebi, yoluna “bağımsız vekil” olarak devam edeceğini duyurunca siyaset kulisleri karıştı. AK Partililerin “Partide son kararı her zaman Erdoğan verir” açıklamasının Çelebi’nin son kararıyla bir ilgisi var mı? Eski CHP’li vekil Barış Yarkadaş’ın Çelebi’nin MHP’yle de görüştüğü iddiasını MHP reddediyor: “CHP’lilerin ne kadar boş konuştuğu ortada. Çelebi’nin vekil olması da şart değil. Bir şekilde kendini var eder.”

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, meclis kapalıyken partisinin haftalık grup toplantılarını Ankara dışında yapmaya Erzurum’dan başlıyor. Yaklaşan seçimlerde CHP’nin oy oranının yüzde 30’un üstüne çıkacağında iddialı olan parti yönetimi, iktidarın “kale” saydığı kentlerin yeni dönemde muhalefete geçmesini hedefliyor. Ali Babacan liderliğindeki DEVA Partisi de; 13 Ağustos’ta Yozgat’ta iktidarın kale kentlerini yıkma amacıyla miting yapıyor: “AK Parti’nin alternatifiyiz. Mitingler için iktidarın güçlü olduğu yerleri tercih ediyoruz."

AKP’li belediyenin yönettiği Balıkesir’de CHP, 35 bin kişilik Kuvayi Milliye meydanına 38 derece sıcakta 50 binden fazla kişiyi toplayabildi. Türkiye’de, iktidarda değişim isteyen Balıkesir, muhalefetten çok Erdoğan’ı konuşuyor. Erdoğan öfkesinin tavan yaptığı şehirde Erdoğan’a alternatif arayışı sürüyor. Kılıçdaroğlu’nu bu kez daha somut vaatlerle karşılarında gördüklerine sevindiler: Hah işte böyle Bay Kemal.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 'Milletin Sesi' konseptiyle üçüncüsü Balıkesir'de düzenlenen mitingde konuştu: “Rüşvet alan büyükelçileri iktidar olduğumuzda derhal görevlerinden alacağım. Uyuşturucu baronlarıyla fotoğraf çektirenler de hesabını soracağım", "Artık Alevi, Sünni, Türk, Kürt, Çerkes ayrımı yapmadan kucaklaşma zamanı! Ayrımcılık hiçbir ülkeye yarar getirmedi", "Devletin dini adaletse, adaleti yeniden getirmek zorundayız."

15 Temmuz darbe girişimini araştırmak için mecliste kurulan komisyonun AKP’li Başkanı Reşat Petek’in, komisyon raporunun meclis başkanlığına teslim edilmesine karşın meclis genel kurulunda görüşülmediği açıklamasından sonra başlayan tartışma büyüyor. “Meclis başkanlığına rapor sunulmadı” diyen Meclis başkanı Şentop, komisyonun üyelerinin “yalancı ve iftiracı” tepkisiyle karşılaştı. Muhalefet, raporun yayınlanmasında ve FETÖ’nün siyasi ayağının araştırılmasında ısrarlı.

Hükümet, OHAL’in kaldırılmasından sonra bakanlar ve kurum amirlerine verilen kamudan ihraç yetkisinin süresini seçim öncesi uzatmak istemedi. Bu isteksizliğin kamuoyuna “FETÖ ile mücadele bitti” diye yansıtılmasından iktidar; “AKP bir yıl daha uzatmak istemiyor, çünkü iktidarı kaybettiğinde bu yetkinin muhalefetin elinde bürokrasiyi ‘temizleme’de bir araç haline gelmesinden korkuyor” diye yorumlanmasından da muhalefet rahatsız.

Öğrenim kredilerine 1996’dan önce faiz işletilmiyordu; o yıl Refahyol hükümeti faiz kararı aldı ve enflasyon kredi borçlarına daha az yansısın diye ölçü olarak TÜFE’yi değil ÜFE’yi belirledi; çünkü kriz dönemleri dışında ÜFE gerçekten de TÜFE’den daha düşük oluyor. Fakat bugün olduğu gibi kriz dönemlerinde ÜFE, TÜFE’den çok daha büyük oluyor ve kredi borçlarını ödemek çok zorlaşıyor. Muhalefetin hesaplamalarına göre kredi borcunu ödeyemediği için icralık olan öğrencilerin sayısı 400 bini aşmış durumda.

Ankara siyasetinin gelenekselleşen bayramlaşma ziyaretleri yine partiler arasındaki gerilime sahne olacak. İyi Parti’ye kongre daveti yollamayan HDP, bu partiyi bayram ziyareti programına da almadı. İyi Parti’yle MHP de bayramlaşmayacak. MHP’nin bayramlaşacağı partiler arasında Muharrem İnce’nin genel başkanlığını yaptığı Memleket Partisi ile Mustafa Sarıgül’ün başkanlığını yaptığı Türkiye Değişim Partisi de yer alıyor. AKP’nin bayramlaşmayacağı partiler HDP, DEVA, Gelecek ve Zafer.

Selahattin Demirtaş’tan HDP’ye hemen 5. Olağan Kongre sonrasında gelen “İğneyi kendimize” başlıklı tavsiye ve eleştiri nitelikli yazıya HDP yönetimi pozitif bakıyor. HDP yönetimi, Erdoğan karşısında cumhurbaşkanlığı için ortak aday fikrinin desteklenmesi görüşünden uzaklaşılmamasını isteyen Demirtaş’ın aslında kendileri ile aynı görüşü dile getirdiğini söylüyor. HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, “Diyaloğa kapıları kapatmadık. Ama altılı masadan bir ileri adım gelmedikçe 31 Mart yerel seçimlerindeki gibi hareket etmeyeceğiz” diyor.

Çalışmaların kamuoyuna etkili biçimde anlatılamadığı eleştirilerinden kurtulamayan altılı masa, kamuoyuyla iletişimini güçlendirecek stratejilerin belirlenmesi için yeni bir komisyon kurma kararı aldı. Altı partinin iletişim sorumlularından oluşacak komisyon çalışmaya başladığında altılı masayla ilgili her türlü bilgi, rapor ve analizlerin yanı sıra basın duyuruları da tek elden kamuoyuyla paylaşılacak. Kurumsal iletişim komisyonunun hedefi; masanın birliktelik imajını kamuoyunda yaygınlaştırıp, yerleştirmek.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsveç ve Finlandiya ile imzalanan üçlü mutabakatı “diplomatik zafer” olarak tanımlaması altılı masanın beşinci toplantısında tüm ayrıntılarıyla ele alındı. Masada, üçlü mutabakatta İsveç ve Finlandiya’yı bağlayıcı hiçbir hükmün olmadığının halka daha açık olarak anlatılması kararı alındı. Altılı masa, İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’nin istediği terör suçlularını iade etmemesi durumunda bunun sorumlusunun Cumhurbaşkanı Erdoğan olacağında hemfikir.

HDP’nin 5.olağan kongresi “Çözüm biziz, sözümüz var” sloganıyla Ankara’da yapıldı. Balıkesir’den kongreye gönderilen zeytin dalı, HDP’nin barış için sürdüreceği mücadelenin simgesi sayıldı. Kapatılma riskine karşı her türlü hazırlığını yapan HDP, yaklaşan seçimler öncesi özellikle Kürt sorununun çözümü için en çok muhalefetle diyalog kurmak istiyor. Altılı masa HDP’yle diyaloğu geciktirirse HDP’nin cumhurbaşkanı adayı çıkarmasını önleyemeyecek. İşte o zaman “Erdoğan cumhurbaşkanı olamaz, olmamalı” diyen HDP’liler de üzülecek.

HDP, 5. Olağan Kongresi’ni “Çözüm biziz, sözümüz var” sloganıyla Ankara’da yapıyor. Katılımcı sayısının 100 bini bulması beklenen kongre öncesinde Ankara Spor Salonu’nun etrafındaki polis kontrol noktaları artırıldı. HDP, 30 kişiden oluşan yeni Danışma Kurulu'nu belirledi. Danışma Kurulu'nda Ali Bayramoğlu, Rıza Türmen, Levent Köker, Hasan Cemal, Mehmet Altan, Tarık Ziya Ekinci, Ahmet Türk, Akın Birdal, Sırrı Süreyya Önder, Sırrı Sakık gibi isimler yer alıyor. 797 geçerli oyun kullanıldığı kongrenin sonunda Buldan ve Sancar yeniden Eş Genel Başkanlığa seçildi. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ise HDP 5. Olağan Kongresi'nde terör propagandası yapıldığı gerekçesiyle soruşturma başlattı. 4 kişi gözaltına alınırken, diğer şüphelilerin yakalanması için çalışmalar sürüyor.

Altı muhalefet partisi liderinin 3 Temmuz Pazar günkü buluşması akşam yemeğinden öğle yemeğine alındı. Akşamki buluşmalar sonrası yapılan açıklamaların kamuoyuna geç yansıdığını düşünen liderlerin 3 Temmuz randevusu İyi Parti genel merkezinde saat 14.00’te gerçekleşecek. Buluşmadan cumhurbaşkanlığı adaylığı ya da seçim ittifakı konusunda karar çıkması beklenmese de, siyaset kulislerinde liderlerin bu konuda yeni değerlendirmeler yapabileceği konuşuluyor. Kılıçdaroğlu’nun olası adaylığına İyi Parti’deki temkinli yaklaşım dikkat çekiyor.

HDP, iktidarın da muhalefetin de Kürt oylarının nasıl şekilleneceğini merak ettiği bir süreçte 5. Olağan Kongresi’ni 3 Temmuz Pazar günü Ankara’da topluyor. 100 bin kişilik geniş bir katılımın hedeflendiği kongrenin temel sloganı: “Çözüm biziz, sözümüz var…” Kongrede, sadece Kürt sorunu için değil Türkiye’nin tüm sorunlarının çözümü için HDP’nin anahtar parti olduğu iddiası bir kez daha dile getirilecek. Mesajlar hem iktidara hem de altılı masaya: HDP’yle görüşmeden, müzakere etmeden kimse başarıya ulaşamaz. Türkiye iki kutba da mecbur değil. HDP 3. bir yol olacaktır. Erdoğan taklidi hiçbir cumhurbaşkanı adayı desteklenemez. HDP kendi adayını çıkarmaktan geri durmayacak.